Wie waren de steenbakkers op Klein Hitland? Wat hebben we terug kunnen vinden van de fabriek en de mensen die er werkten en woonden? Rob Stolk stelt van de reconstructie van het verleden een tentoonstelling samen, met teruggevonden objecten van deze steenplaats, die komen uit archieven en het resultaat zijn van zoeken en donaties. Bart Belonje maakte maquettes van de drie stadia van de steenplaats.

Ook presenteert Rob Stolk zijn nieuwe kleurrijk geïllustreerde boek over het verleden van Steenplaats Hitland. Naast de ontwikkeling, het bakproces, aandacht voor de steenbakkersfamilies: Vranck, Rook, Berkhouwer, Vonck en Mijnlieff. De laatste stopte ermee in 1964. Hitland was de laatste steenpfabriek die sloot langs de IJssel. Al deze families hadden banden met oudere steenbakkerijen die verspreid langs de hele rivier lagen, hoe dat in elkaar stak, komt ook aan bod. De dynastie Mijnlieff waaierde in de tweede helft van de negentiende eeuw uit naar andere plekken, zoals Woerden, Oudewater, Vianen, Jutphaas, Herwijnen en Hagenstein en werd een begrip in de wereld van de grofkeramiek.

U kunt de tentoonstelling bezoeken op 27, 28 en 29 mei (Pinksterweekend) en in juni op zaterdag en zondag van 10.30 tot 16.00 uur.  Rob Stolk er om vragen te beantwoorden en boeken te signeren.

Dit is onderdeel van het archeologieporject van Stichting Steenovens Klein Hitland, gesubsidieerd door de Provincie Zuid-Holland. In het kader hiervan zijn er publieksdagen geweest en is een reconstructie gemaakt van het woonhuis 'de smederij' naar de oostelijke turfschuur waar de tentoonstelling plaatsvind.

In een steenbakkerij, zoals Hitland, werd turf gebruikt als brandstof. Dat kwam uit Friesland waar Lemmer een belangrijke rol vervulde voor de handel. Dat gold ook voor het Drenthse Meppel. Hier passeerden de turfschepen die in het achterland hun lading haalden.

Er werd vier keer zoveel turf verbruikt als klei voor de productie van baksteen. Het laden en lossen van turf was een van de belangrijkste werkzaamheden aan de kades van de steenplaatsen aan de Hollandsche IJssel. Hoe dat turfsteken vroeger in zijn werk ging kun je op dit filmpje van de historische vereniging Oud Meppel mooi zien.

Het pleidooi van Gerard Hoogerwaard en Rob Stolk, gericht aan de provincie om de Hollandsche IJssel onderdeel te maken van een erfgoedlijn, krijgt inmiddels steun van nagenoeg alle betrokken organisaties uit de kernen van Haastrecht tot aan de IJsselmonding. De gemeenten Zuidplas, Gouda, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel en Krimpenerwaard steunen hun pleidooi. Dit legt de basis voor een integrale marketing voor de Hollandsche IJsselregio en het realiseren van kansen voor het beleefbaarder maken van watergebonden en industrieel erfgoed langs de dijken. De cultuurhistorische verhaallijnen eindigen immers niet bij de gemeentegrenzen.

De initiatiefnemers zijn ervan overtuigd dat een provinciale erfgoedtafel, die beleidsbepalend is voor een erfgoedlijn, kan zorgen voor de nodige organisatiestructuur en deuren opent voor overheidsinvesteringen. Zo kan er meer aandacht komen voor unieke zaken zoals de vroegere ijsselsteenindustrie, waterhuishouding, scheepvaart, maar ook voor de gevolgen van vervening en industrialisatie, waardoor miljoenen mensen meters diep onder NAP moeten wonen en de rivier de vuilste werd van Nederland.

Aansluiting op de Erfgoedlijn Waterdriehoek vinden Hoogerwaard en Stolk het meest logisch, al biedt een verbinding met de erfgoedlijn Trekvaarten ook kansen. Streekmusea, erfgoedlocaties en oudheidskamers, kunnen daardoor meer bezoekers verwachten. De lokale vrijetijdseconomie profiteert hiervan. Het biedt ook educatief de nodige kansen.

Namens alle participanten leggen Stolk en Hoogerwaard de gedrukte versie op woensdagmiddag 22 februari voor aan een delegatie van de Provincie Zuid-Holland die voor dit doel naar het Raadhuis van Zuidplas komt om over de mogelijkheden te praten. Burgemeester Han Weber is daar de gastheer. Ook wethouder Frans Klovert van erfgoed en cultuur is daarbij aanwezig en de betrokken beleidsmedewerkers.

Stolk en Hoogerwaard krijgen graag reacties via contact@hijm.info.

Voor een toelichting is Rob Stolk ook telefonisch bereikbaar via 06-283 383 23.

De Spreeuwenhoek was het decor voor deze film die door een onbekende cineast werd gemaakt voordat deze steenplaats rond 1940 werd doorgegraven om de scherpe bocht af te korten in de Hollandsche IJssel die regelmatig voor omgeslagen zeillende vrachtschepen had gezorgd. De orginele loop werd deels gedempt, waardoor de directiewoning van Spreeuwenhoek van de familie Mijnlieff in Kortenoord in Nieuwerkerk aan den IJssel terecht kwam. In het filmpje die het productieproces uitlegt is te zien dat het bedrijf nog volop in bedrijf was.

Op Youtube is onderstande film te zien waarin duidelijk beelden zijn van een ijsselsteenfabriek. Welke dit kan dit zijn? Waarschijnlijk de Spreeuwenhoek in Ouderkerk, waar ook de fragmenten vandaan komen op de fragmenten van een deel van de film die bij de Historische Vereniging Nieuwerkerk aan den IJssel is.

Als het aan Buurtgroep Capelle-West ligt wordt de IJsseldijk tussen de Algerabrug en het Zalmhuis met het door de overheid beschikbaar gestelde budget voor herinrichting van de Algeracorridor een zone voor langzaam verkeer.  Het effect is dat de (fiets)verkeersveiligheid toeneemt en de overlast van sluipverkeer door Kralingseveer en Capelle-West afneemt.  Aan de oever van de IJssel zien de initiatiefnemers de komst van bankjes en historische verwijzingen op informatieborden en voorwerpen/kunstwerken die verwijzen naar de watergebonden activiteiten uit het verleden. Bewoners en passanten kunnen de rivier dan beter beleven, net als aan de Dorpsstraat en Groenedijk en aan de Rotterdamse zijde rond de Van Brienenoordbrug. Dit plan wordt gesteund door HV Capelle aan den IJssel. Het is ook meegenomen in het pleidooi Hollandsche IJssel verdient een Erfgoedlijn van Hoogerwaard en Stolk.

Het fietspad onder aan de dijk kan dan een lommerrijke wandellaan worden en de groenvoorziening ernaast ondermeer een speeltuin, hondenuitrengebied, sporttoestellen en een bloemenweide. Als de bedrijven langs de dijk hun verrommelde buitenterrein netjes maken, ontstaat er een ecologische aangename wandelzone tussen Capelle-West en het bos in Kralingseveer.

Op maakcapelle.nl vragen ze stakeholders en overheden om een donatie te doen om hun ideeën door een architectenbureau te kunnen laten visualiseren en presenteren. Hiermee is ruim 8.000 euro gemoeid. De buurtgroep heeft zelf al een duit van 1.000 euro in het potje gestopt.

De Hollandsche IJsselregio leeft. Het afgelopen half jaar trok onze Facebook-pagina maar liefst 17.240 kijkers. Daar melden we wat bovenlokaal interessant is om te beleven aan de Hollandsche IJssel.

Afgelopen zondag was de laatste kerkdienst in de Sint-Gabriëlkerk van het Passionistenklooster in Haastrecht. De sluiting van het klooster, een eeuw na de ingebruikstelling van het gebouw tussen de Provinciale weg en de Hollandsche IJssel halverwege Haastrecht en Oudewater krijgt het van de gemeente Krimpenerwaard een nieuwe bestemming als woon-/zorgcentrum voor ouderen die het minder breed hebben. De zeven laatste geestelijken die er wonen gaan naar het Sint-Franciscusklooster in Oudewater, de kerkleden zijn overgeschreven naar de Barnabaskerk in Haastrecht. Lees ook: Passionistenklooster verdwijnt na een eeuw.

De notitie, dat een pleidooi is richting de provincie Zuid-Holland om de Hollandsche IJssel onderdeel te maken van een Erfgoedlijn, wordt gesteund door alle historische organisaties. De instemming met de kansen die erin geboden worden van Historische Vereniging Die Goude, was de laatste die binnenkwam. Daarnaast gaf een aantal musea en andere erfgoed-instanties aan achter de aanbeveling te staan. Ook Bureau de Erfgoedwerf dat in 2017 samen met Waterrecreatie Nederland de zogenoemde Kansenkaart ontwikkelde voor de ontwikkeling van de vrijetijdseconomie in de regio door ontwikkeling van waterrecreatie en watergebonden erfgoed, staat achter de visie dat het watergebonden erfgoed meer bezoekers kan krijgen door de dijken te promoten als ontsluitingswegen, bij voorkeur voor langzaamverkeer, dan de rivierweg.

Dankzij deze vele positieve bijdragen konden de initiatiefnemers Gerard Hoogewaard en Rob Stolk het verhaal verfijnen. De essentie blijft: De Hollandsche IJssel verdient een Erfgoedlijn. De meest recente pdf van de notitie, ingeleid met de korte historie van de IJssel vind je hier.

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is een Programma Faro gestart met als doel burgerinitiatief en -participatie tot een vanzelfsprekend onderdeel van de erfgoedpraktijk te maken. 

Steenbakker Dirk Bloot van Ver-Hitland keek in de zomer van 1913 vreemd op toen hij zag dat zijn roeiboot verdwenen was. Een briefje dat hij aan de wal vond, leek geruststellend. De roeiboot was ongevraagd geleend door een Gouwenaar die beloofde hem terug te brengen waar hij hem had gepakt. Een berichtje in het Rotterdamsch Nieuwsblad van 13 augustus 1913 laat zien dat degene die de boot geleend had zijn woord nog niet was nagekomen. Anno nu, meer dan een eeuw later, ligt er op de plek waar dit gebeurde een roeiboot op de dijk. Twee kille dames bewaken deze praam bij de afrit van Het Leefgoed, met een cortenstalen blik.

Omdat het VOC-verleden van de Goudse gebroeders De Houtman, waarnaar een park is vernoemd en een monument, ter discussie staat, heb ik het verhaal over de omstreden broers in de rubriek Historie->Markante personen nog eens onder de loep gehouden. Frederik de Houtman blijkt niet alleen bekend vanwege zijn soms brute optreden in De Molukken, maar ook door de nauwkeurige sterrenwaarnemingen die hij en Pieter Dirksz Keyser voor de bekende cartograaf Petrus Plancius maakten van het zuidelijk halfrond. Tot op de dag van vandaag worden de namen van twaalf sterrenstelsels, die aan de hand van deze waarnemingen zijn samengesteld, gebruikt. Ook verscheen er in Australië in 2019 een biografie over van Frederik de Houtman van de hand van zijn adept dr. Howard Gray.

Reden genoeg om het verhaal over de markante Goudse Oostindiëvaarders Cornelis en Frederik Houtman een opfrisbeurt te geven. Lees het artikel 

In de Goudse editie van het AD stond 14 oktober 2022 een bericht van Peter Schilthuizen over kasteel Te Vliet tussen Haastrecht en Oudewater aan de Hollandsche IJssel. De kop luidt: ‘Lugubere moorden, geheime tunnels: van kasteel bleef alleen een mysterieuze ruïne over’. Een goede reden om het artikel dat op onze site onder Historie onder 'Landschap en Monumenten' staat, een update te geven. Vroeger viel deze locatie met de restanten nog onder Haastrecht, nu in de gemeente Oudewater. Zo ontdekte ik dat het niet Jan zonder Vrees was, zoals in het AD-artikel staat, maar dat Jan zonder Genade door de kasteelheer Jan van Vliet (1390-1425) zou zijn vergiftigd, en dat deze Jan zonder Genade, (Jan van Beieren, Graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen), de oom was van heer Jan van Vliet zijn vrouw, de halfzus van Jacoba van Beieren. De machtstrijd binnen de familie Van Beieren kostte Jan van Vliet zijn kop. Het hele verhaal vind je hier