Welke steenfabriek is dit?

Gepubliceerd op 2 januari 2023 om 19:58

Op Youtube staat onderstaande film met beelden van een ijsselsteenfabriek. Welke dit is? Waarschijnlijk de fabriek op Klein Hitland in Nieuwerkerk aan den IJssel, waarvan ook fragmenten staan in de film die bij de Historische Vereniging Nieuwerkerk aan den IJssel te zien is.

« Vorige Documentaire Stenen uit slib Opnamen van Spreeuwenhoek 1937 Volgende »

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.

Zie ook onze Facebookgroep

Meer over HIJM »

Wie ideeën heeft, of iets te melden, kan zijn bericht of beeldmateriaal sturen via contact@hijm.info

NIEUWSOVERZICHT

Week 32 2025

Provincie wil stimulans geven aan ontwikkelen verhaallijnen watergebonden industrie aan de IJssel

4 aug 2025

De inspanningen om het erfgoed aan de Hollandsche IJssel beter zichtbaar te maken lijken vruchten af te werpen. Tijdens de laatstgehouden bijeenkomst in de turfschuur van Rijksmonument Steenovens Klein Hitland in Nieuwerkerk aan den IJssel hebben de stakeholders duidelijk gemaakt dat ze het initiatief van Gerard Hoogerwaard onderschrijven de historie van de watergebonden industrie meer tot zijn recht laten komen. De betrokken stakeholders zijn vooral de historische instanties.

De Provincie Zuid-Holland en een aantal gemeenten wil financieel bijdragen, maar laat het plannen maken over aan lokale instanties. Reden genoeg om een aantal voorstellen, die door de vrijwilligers Gerard Hoogerwaard en Rob Stolk zijn gedaan in hun breed gesteunde pleidooi Hollandsche IJssel verdient erfgoedlijn, verder te ontwikkelen, te beginnen met de ijsselsteenindustrie en scheepsbouw.

Een toeristische route over de dijk met markering van de erfgoedlocaties lijkt het meest voordehandliggend en haalbaar. Hier kunnen later andere partijen op anticiperen, denk aan streekmusea, horeca, fietsverhuurders etc. De steenovens op Klein Hitland kunnen een belangrijke rol vervullen als bezoekerscentrum waar men meer kan leren over de geschiedenis van de regio en de baksteenindustrie. De verbouwing van de linkerturfschuur van de grootste steenoven van de vier, wordt binnenkort afgerond. Binnen is een tribune en een toiletgroep gecreëerd. In de grootse steenoven komt een overkapping in de vorm van een stretchtent, waardoor activiteiten daar minder weersafhankelijk zijn.

Hoogerwaard is op zoek naar partijen om .plannen uit te rollen.

Week 22 2024

Hollandsche IJssel wordt geen erfgoedlijn

1 jun 2024

De collectieve inspanningen van de afgelopen jaren konden gedeputeerde Meindert Stolk (CDA) niet overreden om de Hollandsche IJsselregio een eigen erfgoedlijn te geven, of aan een bestaande erfgoedlijn toe te voegen. De gelaagdheid van de Hollandsche IJssel maakt dit te ingewikkeld, kiezen voor aansluiting op een bestaande erfgoedlijn zou de regio te kort doen. Het besluit is teleurstellend, niet alleen voor Gerard Hoogerwaard en Rob Stolk als burgerinitiatiefnemers, maar vooral voor de betrokken gemeenten en stakeholders die zich achter (de onderbouwing van) het blauwe bidboek 'Hollandsche IJssel verdient erfgoedlijn' schaarden, om erfgoed toegankelijker te maken binnen een organisatiestructuur en met de middelen die een provinciale erfgoedlijn biedt.

De provincie waardeert de inzet en erkent dat de regio meer aandacht nodig heeft, maar kiest er toch voor om het adviesrapport van erfgoedlijnenbedenker adviesbureau Arcadis te volgen en te blijven focussen op de bestaande zeven succesvolle erfgoedthema’s. Gebieden buiten de erfgoedlijn worden daarmee tekort gedaan. Een achtste erfgoedlijn is qua bezetting en middelen politiek geen optie, omdat dit binnen het huidige budget niet behapbaar is.

De tijd is nu niet rijp voor een innovatieve erfgoedaanpak in de vorm van cultuurregio met meerdere mini-erfgoedlijnen ieder gekoppeld aan erfgoed dat restauratie of een herbestemming nodig heeft, zoals we hebben voorgesteld in een innovatief voorstel om de gelaagdheid tot zijn recht te laten komen.

De erfgoedlijn Trekvaarten wordt nu uitgebreid tot onze regio met de historische dienstregelinglijn Amsterdam-Gouda. Ons voorstel om het wagenveer dat via de tolweg Gouda-Rotterdam liep, mee te nemen in deze erfgoedlijn, vond geen voedingsbodem, ook al was dat traject via de dijk over Moordrecht tot Kortenoord en via de ’s-Gravenweg naar Capelle en Rotterdam, onderdeel van de toenmalige trekvaartdiensten.

De erfgoedlijn Waterdriehoek wordt van de Drechtsteden uitgebreid naar Hoek van Holland (via de Noord, Nieuwe Maas en Nieuwe Waterweg. Binnen onze regio vallen Zaag55 (gemeente Krimpenerwaard), Stormpolder (Krimpen aan den IJssel) en Capelle (West) daar onder. Stakeholders en gemeenten kunnen projectvoorstellen betreffende scheepvaartindustrie aandragen bij de erfgoedtafel Waterdriehoek.

De inititiatiefnemers menen dat de vijf gemeenten, die het pleidooi steunen, nu aan zet zijn om het erfgoed binnen het gebied op de kaart te zetten en ze samen met enthousiaste stakeholders de genoemde kansen moeten oppakken. Vooral de meest interessante verhaallijnen die uit de bijeenkomsten met stakeholders zijn gerold, vragen om ontwikkeling.

De provincie wil het enthousiasme dat onder de stakeholders en gemeente leeft, wel stimuleren, mits de lokale overheden een collectief plan opstellen. Zuid-Holland zal geen voortrekkersrol vervullen, zoals bij een erfgoedlijn. Initiatieven kunnen wel mondjesmaat op ambtelijke en financiële support rekenen van de provincie. Verwezen wordt naar financiële overheidsbudgetten die voor recreatieontwikkeling beschikbaar zijn.

Met een bijdrage uit Erfgoedparticipatie/Faro zou een verhaallijn van de baksteenindustrie kunnen worden ontwikkeld. Ambtelijk is er voldoende draagvlak om dit met de stakeholders die aangegeven hebben dit te willen oppakken op te pakken als pilot.

De Hollandsche IJssel staat bij de overheid op de kaart. Achter de schermen zijn contacten gelegd die in de toekomst mooie dingen op kunnen leveren. In die zin is het niet helemaal zinloos geweest.

Voor Rob Stolk en Gerard Hoogerwaard zit het erop. Ze blijven beschikbaar om een adviesrol te vervullen.

Week 09 2024

Organisaties rond Hollandsche IJssel willen liefst eigen Erfgoedgebied

29 feb 2024

Op initiatief van de Gerard Hoogerwaard en Rob Stolk, de burgerinitiatiefnemers van Hollandsche IJssel verdient Erfgoedlijn, kwamen nagenoeg alle lokale erfgoedorganisaties, -eigenaren en gemeenten uit de Hollandsche IJsselregio samen die hun pleidooi bij de provincie ondersteunen. In dit overleg spraken vertegenwoordigers van zo’n twintig partijen over de manier waarop de deze regio het erfgoed beter beleefbaar kan maken. Slechts enkele belanghebbende organisaties ontbraken, die vooraf te kennen hadden gegeven zich aan te sluiten bij de initiatieven. De provincie doet onderzoek naar de uitbreiding van de Erfgoedlijnen Waterdriehoek en Trekvaarten met de Hollandsche IJssel. De stakeholders uit Krimpen, Capelle, Krimpenerwaard, Zuidplas en Gouda, en de gemeente zelf, hebben tijdens de vergadering unaniem de voorkeur uitgesproken voor een eigen Erfgoedregio Hollandsche IJssel waarop bestaande Erfgoedlijnen zich aansluiten. Zo komt de eigenheid van de Hollandsche IJsselregio beter tot zijn recht dan als onderdeel van een bestaande Erfgoedlijn. Deze boodschap is aan de provincie overgebracht en aan het adviesbureau Arcadis.

Aanwezig waren vertegenwoordigers van de archeologische en historische verenigingen, stichtingen en de archiefdienst. Ook mensen van Streekmuseum Krimpenerwaard, Steenovens Klein Hitland, GoudAsfalt en Zaag55 waren er om mee te denken over de mogelijkheden om meer exposure te krijgen voor het gebied.

Tijdens de vergadering vertelde Henk Verreijken, voorzitter van Die Goude, die betrokken was bij de ontwikkeling van de populaire cursussen Goudologie, dat zo’n duizend mensen zich inmiddels Goudoloog mogen noemen. Dat betekent dat ze de geschiedenis van Gouda en het erfgoed van de stad kennen. Het idee leeft om een soortgelijke opleiding in het leven te roepen over de Hollandsche IJssel. Dit helpt mee aan de vorming van het regiobewustzijn. De benaming Isalogie is al gevallen. Hoe, wie en waar zal nog handen en voeten moeten krijgen in de vervolgbijeenkomst, waarom werd gevraagd.

Eerst een onderzoek over welke verhaallijnen de grootste potentie hebben om te worden uitgewerkt. Ze moeten draagkracht hebben bij bestaande lokale instanties die het gastheerschap in de kernen of de locaties met erfgoed vervullen. De term Zoden aan de Dijk is als werknaam gevallen om het proces van de gebiedsprofilering handen en voeten te geven. Er wordt een enquête onder de stakeholders gehouden om te onderzoeken welke onderwerpen het unieke karakter van de streek het best weerspiegelen. Ook wordt onderzocht hoe de onderlinge communicatie werkt bij de erfgoedtafel in een vergelijkbaar erfgoedgebied als Historisch Haringvliet, om dat als voorbeeld te laten dienen.

Week 43 2023

Hollandsche IJssel verdient erfgoedlijn

27 okt 2023

De gemeenten Zuidplas, Gouda, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel en Krimpenerwaard en de historische organisaties willen dat de Hollandsche IJssel onderdeel worden van een erfgoedlijn. Dit legt de basis voor een integrale marketing voor de Hollandsche IJsselregio en kan watergebonden en industrieel erfgoed langs de dijken beleefbaarder maken. Cultuurhistorische verhaallijnen eindigen immers niet bij de gemeentegrenzen.

De burgerinitiatiefnemers Gerard Hoogerwaard (erfgoedadviseur) en Rob Stolk (HIJM) die in februari 2023 het pleidooi Hollandsche IJssel verdient erfgoedlijn schreven, zijn ervan overtuigd dat een provinciale erfgoedtafel, die het beleid bepaalt voor een erfgoedlijn, kan zorgen voor de nodige organisatiestructuur en budgetten om verbeteringen te realiseren. De lokale vrijetijdseconomie en streekmusea profiteren hiervan. Het biedt educatief ook de nodige kansen.

De gemeente Zuidplas heeft de voortrekkersrol op zich genomen.

De Provincie heeft de boodschap van de gemeenten opgepakt en is nu ambtelijk met verkenningen bezig om het te integreren in het toekomstige erfgoedbeleid. Door de Statenverkiezingen is er wat tijd overheen gegaan, maar nu wordt het weer opgepakt onder de nieuwe gedeputeerde Meindert Stolk (CDA). Binnenkort vinden op ambtelijk niveau weer verkennende gesprekken plaats.

Rob Stolk en Gerard Hoogerwaard krijgen graag reacties via contact@hijm.info.

Het pleidooi kun je via onderstaande link downloaden. Voor een toelichting is Rob Stolk ook telefonisch bereikbaar via 06-283 383 23.

Week 28 2023

Gemeente Gouda wil autoluwe Veerstal

11 jul 2023

De gemeente Gouda is van plan om de Veerstal autoluw te maken en meer ruimte te bieden aan fietsers, voetgangers en recreatie. Op korte termijn worden er tijdelijke maatregelen genomen, zoals het instellen van een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur, aanpassingen van kruispunten en smallere rijbanen. Deze maatregelen zullen naar verwachting het aantal verkeersbewegingen verminderen. Een definitieve herinrichting met een autoluw karakter is nog niet mogelijk gebleken na een proef in 2021, omdat dit elders in de stad problemen zou veroorzaken. De gemeente onderzoekt echter de mogelijkheden om in 2030 een autoluwe Veerstal te realiseren, maar dit hangt af van andere projecten die daarvoor klaar moeten zijn en gesprekken met de provincie en de gemeente Krimpenerwaard. Het college benadrukt dat het monitoren van het verkeer en gesprekken met verschillende partijen belangrijk zijn, en de gemeente betrekt bewoners, ondernemers en belangengroepen bij het proces. De gemeente heeft ook een nieuwe website gelanceerd www.goudagoedopweg.nl waar informatie over het Verkeerscirculatieplan (VCP) en de verschillende projecten te vinden is. (Bron Kontakt Goudsepost)

Week 19 2023

Boek en tentoonstelling over steenbakkerij Hitland

12 mei 2023

Wie waren de steenbakkers op Klein Hitland? Wat hebben we terug kunnen vinden van de fabriek en de mensen die er werkten en woonden? Rob Stolk stelt van de reconstructie van het verleden een tentoonstelling samen, met teruggevonden objecten van deze steenplaats, die komen uit archieven en het resultaat zijn van zoeken en donaties. Bart Belonje maakte maquettes van de drie stadia van de steenplaats.

Ook presenteert Rob Stolk zijn nieuwe kleurrijk geïllustreerde boek over het verleden van Steenplaats Hitland. Naast de ontwikkeling, het bakproces, aandacht voor de steenbakkersfamilies: Vranck, Rook, Berkhouwer, Vonck en Mijnlieff.
De laatste stopte ermee in 1964. Hitland was de laatste steenfabriek die sloot langs de IJssel. Al deze families hadden banden met oudere steenbakkerijen die verspreid langs de hele rivier lagen. Hoe ze verweven waren, komt ook aan bod. De dynastie Mijnlieff waaierde in de tweede helft van de negentiende eeuw uit naar andere plekken, zoals Woerden, Oudewater, Vianen, Jutphaas, Herwijnen en Hagenstein. De Mijnlieffs werden een begrip in de wereld van de grofkeramiek.

U kunt de tentoonstelling bezoeken op 27, 28 en 29 mei (Pinksterweekend) en in juni op zaterdag en zondag van 10.30 tot 16.00 uur. Rob Stolk is er om vragen te beantwoorden en boeken te signeren.

Dit is onderdeel van het archeologieporject van Stichting Steenovens Klein Hitland, gesubsidieerd door de Provincie Zuid-Holland. In het kader hiervan zijn er publieksdagen geweest en is een reconstructie gemaakt van het woonhuis 'de smederij' naar de oostelijke turfschuur waar de tentoonstelling plaatsvind.

Hier draaien de steenfabrieken op: turf

12 mei 2023

In een steenbakkerij, zoals Hitland, werd turf gebruikt als brandstof. Dat kwam uit Friesland waar Lemmer een belangrijke rol vervulde voor de handel. Dat gold ook voor het Drenthse Meppel. Hier passeerden de turfschepen die in het achterland hun lading haalden.

Er werd vier keer zoveel turf verbruikt als klei voor de productie van baksteen. Het laden en lossen van turf was een van de belangrijkste werkzaamheden aan de kades van de steenplaatsen aan de Hollandsche IJssel. Hoe dat turfsteken vroeger in zijn werk ging kun je op dit filmpje van de historische vereniging Oud Meppel mooi zien.

Week 07 2023

Alle vijf gemeenten willen onderdeel worden van erfgoedlijn Provincie

15 feb 2023

Het pleidooi van Gerard Hoogerwaard en Rob Stolk, gericht aan de provincie om de Hollandsche IJssel onderdeel te maken van een erfgoedlijn, krijgt inmiddels steun van nagenoeg alle betrokken organisaties uit de kernen van Haastrecht tot aan de IJsselmonding. De gemeenten Zuidplas, Gouda, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel en Krimpenerwaard steunen hun pleidooi. Dit legt de basis voor een integrale marketing voor de Hollandsche IJsselregio en het realiseren van kansen voor het beleefbaarder maken van watergebonden en industrieel erfgoed langs de dijken. De cultuurhistorische verhaallijnen eindigen immers niet bij de gemeentegrenzen.

De initiatiefnemers zijn ervan overtuigd dat een provinciale erfgoedtafel, die beleidsbepalend is voor een erfgoedlijn, kan zorgen voor de nodige organisatiestructuur en deuren opent voor overheidsinvesteringen. Zo kan er meer aandacht komen voor unieke zaken zoals de vroegere ijsselsteenindustrie, waterhuishouding, scheepvaart, maar ook voor de gevolgen van vervening en industrialisatie, waardoor miljoenen mensen meters diep onder NAP moeten wonen en de rivier de vuilste werd van Nederland.

Aansluiting op de Erfgoedlijn Waterdriehoek vinden Hoogerwaard en Stolk het meest logisch, al biedt een verbinding met de erfgoedlijn Trekvaarten ook kansen. Streekmusea, erfgoedlocaties en oudheidskamers, kunnen daardoor meer bezoekers verwachten. De lokale vrijetijdseconomie profiteert hiervan. Het biedt ook educatief de nodige kansen.

Namens alle participanten leggen Stolk en Hoogerwaard de gedrukte versie op woensdagmiddag 22 februari voor aan een delegatie van de Provincie Zuid-Holland die voor dit doel naar het Raadhuis van Zuidplas komt om over de mogelijkheden te praten. Burgemeester Han Weber is daar de gastheer. Ook wethouder Frans Klovert van erfgoed en cultuur is daarbij aanwezig en de betrokken beleidsmedewerkers.

Stolk en Hoogerwaard krijgen graag reacties via contact@hijm.info.

Voor een toelichting is Rob Stolk ook telefonisch bereikbaar via 06-283 383 23.

Week 01 2023

Opnamen van Spreeuwenhoek 1937

3 jan 2023

De Spreeuwenhoek was het decor voor deze film die door een onbekende cineast werd gemaakt voordat deze steenplaats rond 1940 werd doorgegraven om de scherpe bocht af te korten in de Hollandsche IJssel die regelmatig voor omgeslagen zeillende vrachtschepen had gezorgd. De orginele loop werd deels gedempt, waardoor de directiewoning van Spreeuwenhoek van de familie Mijnlieff in Kortenoord in Nieuwerkerk aan den IJssel terecht kwam. In het filmpje die het productieproces uitlegt is te zien dat het bedrijf nog volop in bedrijf was.

Welke steenfabriek is dit?

2 jan 2023

Op Youtube staat onderstaande film met beelden van een ijsselsteenfabriek. Welke dit is? Waarschijnlijk de fabriek op Klein Hitland in Nieuwerkerk aan den IJssel, waarvan ook fragmenten staan in de film die bij de Historische Vereniging Nieuwerkerk aan den IJssel te zien is.

Week 50 2022

Buurtgroep Capelle-West wil IJssel beleefbaar maken voor recreanten

14 dec 2022

Als het aan Buurtgroep Capelle-West ligt wordt de IJsseldijk tussen de Algerabrug en het Zalmhuis met het door de overheid beschikbaar gestelde budget voor herinrichting van de Algeracorridor een zone voor langzaam verkeer. Het effect is dat de (fiets)verkeersveiligheid toeneemt en de overlast van sluipverkeer door Kralingseveer en Capelle-West afneemt. Aan de oever van de IJssel zien de initiatiefnemers de komst van bankjes en historische verwijzingen op informatieborden en voorwerpen/kunstwerken die verwijzen naar de watergebonden activiteiten uit het verleden. Bewoners en passanten kunnen de rivier dan beter beleven, net als aan de Dorpsstraat en Groenedijk en aan de Rotterdamse zijde rond de Van Brienenoordbrug. Dit plan wordt gesteund door HV Capelle aan den IJssel. Het is ook meegenomen in het pleidooi Hollandsche IJssel verdient een Erfgoedlijn van Hoogerwaard en Stolk.

Het fietspad onder aan de dijk kan dan een lommerrijke wandellaan worden en de groenvoorziening ernaast ondermeer een speeltuin, hondenuitrengebied, sporttoestellen en een bloemenweide. Als de bedrijven langs de dijk hun verrommelde buitenterrein netjes maken, ontstaat er een ecologische aangename wandelzone tussen Capelle-West en het bos in Kralingseveer.

Op maakcapelle.nl vragen ze stakeholders en overheden om een donatie te doen om hun ideeën door een architectenbureau te kunnen laten visualiseren en presenteren. Hiermee is ruim 8.000 euro gemoeid. De buurtgroep heeft zelf al een duit van 1.000 euro in het potje gestopt.

HIJM.info op Facebook

14 dec 2022

De Hollandsche IJsselregio leeft. Het afgelopen half jaar trok onze Facebook-pagina maar liefst 17.240 kijkers. Daar melden we wat bovenlokaal interessant is om te beleven aan de Hollandsche IJssel.

Week 47 2022

Eind van een tijdperk: Passionistenklooster verdwijnt uit Haastrecht

21 nov 2022

Afgelopen zondag was de laatste kerkdienst in de Sint-Gabriëlkerk van het Passionistenklooster in Haastrecht. De sluiting van het klooster, een eeuw na de ingebruikstelling van het gebouw tussen de Provinciale weg en de Hollandsche IJssel halverwege Haastrecht en Oudewater krijgt het van de gemeente Krimpenerwaard een nieuwe bestemming als woon-/zorgcentrum voor ouderen die het minder breed hebben. De zeven laatste geestelijken die er wonen gaan naar het Sint-Franciscusklooster in Oudewater, de kerkleden zijn overgeschreven naar de Barnabaskerk in Haastrecht. Lees ook: Passionistenklooster verdwijnt na een eeuw.

Week 44 2022

Alle historische organisaties willen bij erfgoedlijn

2 nov 2022

De notitie, dat een pleidooi is richting de provincie Zuid-Holland om de Hollandsche IJssel onderdeel te maken van een Erfgoedlijn, wordt gesteund door alle historische organisaties. De instemming met de kansen die erin geboden worden van Historische Vereniging Die Goude, was de laatste die binnenkwam. Daarnaast gaf een aantal musea en andere erfgoed-instanties aan achter de aanbeveling te staan. Ook Bureau de Erfgoedwerf dat in 2017 samen met Waterrecreatie Nederland de zogenoemde Kansenkaart ontwikkelde voor de ontwikkeling van de vrijetijdseconomie in de regio door ontwikkeling van waterrecreatie en watergebonden erfgoed, staat achter de visie dat het watergebonden erfgoed meer bezoekers kan krijgen door de dijken te promoten als ontsluitingswegen, bij voorkeur voor langzaamverkeer, dan de rivierweg.

Dankzij deze vele positieve bijdragen konden de initiatiefnemers Gerard Hoogewaard en Rob Stolk het verhaal verfijnen. De essentie blijft: De Hollandsche IJssel verdient een Erfgoedlijn. De meest recente pdf van de notitie, ingeleid met de korte historie van de IJssel vind je hier.

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is een Programma Faro gestart met als doel burgerinitiatief en -participatie tot een vanzelfsprekend onderdeel van de erfgoedpraktijk te maken.

Bloot zonder boot

31 okt 2022

Steenbakker Dirk Bloot van Ver-Hitland keek in de zomer van 1913 vreemd op toen hij zag dat zijn roeiboot verdwenen was. Een briefje dat hij aan de wal vond, leek geruststellend. De roeiboot was ongevraagd geleend door een Gouwenaar die beloofde hem terug te brengen waar hij hem had gepakt. Een berichtje in het Rotterdamsch Nieuwsblad van 13 augustus 1913 laat zien dat degene die de boot geleend had zijn woord nog niet was nagekomen. Anno nu, meer dan een eeuw later, ligt er op de plek waar dit gebeurde een roeiboot op de dijk. Twee kille dames bewaken deze praam bij de afrit van Het Leefgoed, met een cortenstalen blik.

Week 43 2022

Update over Oostindiëvaarders De Houtman

27 okt 2022

Omdat het VOC-verleden van de Goudse gebroeders De Houtman, waarnaar een park is vernoemd en een monument, ter discussie staat, heb ik het verhaal over de omstreden broers in de rubriek Historie->Markante personen nog eens onder de loep gehouden. Frederik de Houtman blijkt niet alleen bekend vanwege zijn soms brute optreden in De Molukken, maar ook door de nauwkeurige sterrenwaarnemingen die hij en Pieter Dirksz Keyser voor de bekende cartograaf Petrus Plancius maakten van het zuidelijk halfrond. Tot op de dag van vandaag worden de namen van twaalf sterrenstelsels, die aan de hand van deze waarnemingen zijn samengesteld, gebruikt. Ook verscheen er in Australië in 2019 een biografie over van Frederik de Houtman van de hand van zijn adept dr. Howard Gray.

Reden genoeg om het verhaal over de markante Goudse Oostindiëvaarders Cornelis en Frederik Houtman een opfrisbeurt te geven. Lees het artikel

Week 42 2022

Update over ruïne te Vliet bij Haastrecht

17 okt 2022

In de Goudse editie van het AD stond 14 oktober 2022 een bericht van Peter Schilthuizen over kasteel Te Vliet tussen Haastrecht en Oudewater aan de Hollandsche IJssel. De kop luidt: ‘Lugubere moorden, geheime tunnels: van kasteel bleef alleen een mysterieuze ruïne over’. Een goede reden om het artikel dat op onze site onder Historie onder 'Landschap en Monumenten' staat, een update te geven. Vroeger viel deze locatie met de restanten nog onder Haastrecht, nu in de gemeente Oudewater. Zo ontdekte ik dat het niet Jan zonder Vrees was, zoals in het AD-artikel staat, maar dat Jan zonder Genade door de kasteelheer Jan van Vliet (1390-1425) zou zijn vergiftigd, en dat deze Jan zonder Genade, (Jan van Beieren, Graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen), de oom was van heer Jan van Vliet zijn vrouw, de halfzus van Jacoba van Beieren. De machtstrijd binnen de familie Van Beieren kostte Jan van Vliet zijn kop. Het hele verhaal vind je hier

Week 40 2022

1922-2022 Haastrechtse Passionistenklooster verdwijnt na een eeuw

6 okt 2022

Het passionistenklooster aan de Hollandsche IJssel tegenover Hekendorp, tussen Haastrecht en Oudewater, dat een nieuw wooncentrum voor ouderen wordt, is uniek in Nederland. Het werd gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School en is nu een Rijksmonument. Het was een seminarie en opleidingscentrum voor missionarissen van de congregatie van de passionisten. Passionisten zijn katholiek en vallen niet onder het pauselijke gezag. De locatie werd het in 1968 bestuurscentrum voor Nederland en Noord-Duitsland. Daarna kreeg het een andere invulling: tot de sluiting in 2022 zorgden kloosterlingen voor inwonenende demente ouderen en konden mensen er terecht voor bezinning of een retraite.

In 1920 legde pastoor Waterreus van Haastrecht de eerste steen van het klooster op een boerenweiland op een uiterwaard van de Hollandsche IJssel. In augsutus 1922 konden de eerste bewoners er hun intrek nemen: drie paters en een broeder. Kort daarop volgenden de eerste jongens van middelbare schoolleeftijd voor het seminarie dat er was gesticht.

Zeven jaar later werd voor de katholieken die rond het klooster woonden de Sint-Gabriël kerk gebouwd, vernoemd naar hun patroonheilige. Van 1958 tot 1963 was het een opleidingscentrum voor toekomstige missionarissen. De vijf jaren daarna studeerden jong ingetredenen er filosofie.

In het klooster woonden zowel actieve als rustende paters en broeders. Eén van hen was de pastor van de Sint-Gabriëlkerk, anderen waren in de omgeving actief als pastor, of verleenden assistenties.

Pater Chrétien Custers kwam er in 1948 terecht en vertelde in 2016 tegen verslaggever Peter Schilthuizen van het AD dat wereldwijd 1900 passionisten in 63 landen actief zijn. Er wonen in Haastrecht dan nog 14 kloosterlingen. De toewas is overal gestokt, weet de pater te vertellen, met uitzondering van de landen in Afrika en Latijns-Amerika. In Nederland zijn er dan nog 26 van de congretatie actief.

Als patroonheilige koos men Gabriël van de Bedroefde Maagd, die in 1862 overleed in Isola Gran Sasso aan tuberculose.

Bronnen www.passionisten.nl AD.nl 6-8-2016 Verborgen kloosterleven

Week 39 2022

Historische bruggen Overtuin Bisdom van Vliet gereconstrueerd

30 sep 2022

HAASTRECHT - De drie historische bruggen in de Overtuin Bisdom van Vliet zijn door Stichting Overtuin Bisdom van Vliet gerestaureerd in orginele staat. Hiermee is de sfeer van 1923 weer teruggebracht in de tuin met Engelse landschapsstijlelementen die tegenover het Museum Paulina Bisdom van Vliet ligt. De feestelijke ingebruikstelling is zaterdag 15 oktober om 17 uur. Voorafgaand vertelt historische tuinonderzoeker Jan Holwerda in het Witte Hof over de historie en verschillende stijlelementen van de Overtuin. Markant is het familiegraf van Bisdom van Vliet en het graf van het hondje van Paulina dat in de tuin te vinden is.

De laatst levende telg van de familie Bisdom van Vliet liet haar huis na aan een stichting onder het beding dat dit in orginele staat zou worden geconserveerd inclusief alle voorwerpen die zich erin bevinden. Dit karakteristieke museum was de afgelopen jaren dicht voor reparatiewerkzaamheden en verduurzaming, maar is onlangs weer geopend voor publiek.

De markante Overtuin wordt door een andere stichting beheerd met dezelfde doelstelling: het beeld tonen van de status die de tuin in 1923 had, het jaar dat Paulina kinderloos stierf.

Volgend jaar zal een verzegelde codocil dat Paulina dan honderd jaar geleden naliet worden geopend. Dit wordt ook wel het Geheim van Haastrecht genoemd.

De tuin is vrij toegankelijk.

Week 33 2022

Waarom gaat Hollandsche IJsselkering niet dicht om zoetwater te bufferen?

17 aug 2022

Om te voorkomen dat de Hollandsche IJssel verzilt, wordt nu zoetwater vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal ingelaten om het waterniveau in de waterschappen op orde te houden in plaats van bij Gouda uit de Hollandsche IJssel. Daarom vroegen we ons af waarom de Hollandsche IJsselkering (HIJK) op het hoogste punt van hoogtij niet dicht gaat, zodat het binnengestroomde zoetwater in de rivier kan worden gebufferd en niet richting zee verdwijnt bij laagtij? Dan kan als gebruikelijk bij Gouda worden ingelaten om het achterland te voorzien van voldoende zoetwater. We stelden de vraag aan Rijkswaterstaat en kregen snel antwoord van Jeroen Vinckers, senior adviseur assetmanger Afdeling Stormvloedkeringen.

In de de zeventiger jaren van de vorige eeuw leefde dat idee ook, meldde Vinckers. De stormvloedkering werd toen een aantal malen gesloten om de opkomende zouttong tegen te houden. In de praktijk bleek dat dit niet de oplossing was. Er ontstond namelijk een ophoping van zoutwater voor de kering, die alsnog de rivier in stroomde toen de kering werd geopend.

Met droogte wordt dit effect nog sterker, volgens Vinckers, en stroomt er meer zout de getijrivier op dan wanneer de kering open blijft staan. Vandaar dat de omleiding wordt gebruikt om water in te laten.

Zijn er alternatieven?

Vinckers: "Er worden bij Rijkswaterstaat diverse maatregelen onderzocht, maar ook toegepast, om zoutindringing tegen te gaan. Bij Zeesluis IJmuiden wordt terugleiding vanuit de sluis toegepast om verzilting Noordzeekanaal tegen te houden, in het Amsterdam Rijnkanaal zit een bellenscherm en in sommige gevallen zorgt een “getrapte” bodem ervoor dat de zouttong minder makkelijk binnenkomt. Dit leek nog niet noodzakelijk bij de HIJK, maar uiteraard wordt er wel gemonitord."

Op de vraag of er onder water bij de HIJK mogelijk een (opblaasbare) buffer de zouttong kan tegenhouden, antwoordt hij: "Ik denk dat een dergelijke onderwaterbuffer risico’s met zich meebrengt voor de kering, mocht deze losraken en aan de “wandel” gaan."

Week 31 2022

1763 Gedoe rond afdammen Mallegatsluis

2 aug 2022

In een berichtje in de Amsterdamsche Courant van 22 februari 1763 wordt schier achteloos gemeld dat de schutsluis van de Hollandsche IJssel naar de Gouwesluis via de Statensluis een half jaar wordt gesloten.

De Staten van Holland en West-Friesland nemen een drastische maatregel. De Staaten SCHUT-SLUYS aan de IJssel voldoet niet meer en wordt met ingang van maart afgedamd. Schippers moeten zolang via de oude smalle lange schutsluis de stad passeren. Deze Statensluis was in de tijd van Willem Oranje aangelegd om verplaatsing van troepen van de watergeuzen sneller te kunnen laten verlopen.

Deze schutsluis die dus al twee eeuwen dienst had gedaan werd nu afgedamd om plaats te maken voor een grotere schutsluis die Mallegatsluis ging heten. Deze kwam een stukje verder van de oude haven af te liggen. De havenkom, nu Museumhaven, werd groter gemaakt en de vaarweg richting Gouwe rechter.

Week 28 2022

“Hollandsche IJssel moet erfgoedlijn worden”

15 jul 2022

De Nieuwerkerkse vrijwilligers Gerard Hoogerwaard (adviseur erfgoed) en Rob Stolk (HIJM) werken aan een advies dat ertoe moet leiden dat de Hollandsche IJssel wordt opgenomen in een erflijn van de provincie, zoals de Erfgoedlijn Waterdriehoek, of een eigen Erfgoedlijn. Het draagvlak uit de erfgoedsector is er zeker, menen de twee. De getijrivier was immers van essentieel belang voor de ontwikkeling van Holland. Niet alleen vanwege de rol die de rivier als transportader vervulde, met Gouda als een van de belangrijkste steden, maar ook als zogenoemde werkrivier. Op de oevers werden bakstenen gebakken, schepen gebouwd, touw, netten, kabels en doeken gemaakt. Zonder deze activiteiten zou Holland, in bijzonder het Rotterdamse havengebied, zich niet hebben ontwikkeld tot wereldspelers.

Het stuk laat het historische belang zien van de regio en het vele watergerelateerde erfgoed. Het stuk benoemt het belang van de zeedijken langs de rivier waaraan steenplaatsen lagen die uitgroeiden tot de huidige woonkernen. Ook interessant zijn de scheepsbouw, waterwerken en vele tentoonstellingsruimtes van historische instanties in monumenten die op loop-/fietsafstand van elkaar liggen. De dijken bieden een prachtig uitzicht over de polders, de rivier en monumentale dijkboerdijen en gemalen.

Ze geven een aantal kansen aan die meer bezoekers aan de regio kunnen generen. "Eenvoudige praktische low-budget plannen, die inspireren tot een collectief gedragen aanpak van de regiomarketing. De bevolking uit omliggende urbanisaties weet nu niet eens wat er op fietsafstand allemaal te zien en beleven is," meent Rob Stolk, die kenner is van de historie van het gebied. "Door het gebied een gezicht te geven, kunnen we dat veranderen."

"Wij zetten ons in op wat het erfgoed langs de zeedijken toeristische recreatief te bieden heeft. De locaties van voormalige steenplaatsen en scheepswerven zijn daarbij de rode draad voor de cultuurhistorische verhaallijnen, die onze regio zijn identiteit geven. De horecagelegeheden met terrassen langs de dijken en natuur doen de rest."

"Ons concept hebben eerst gepresenteerd aan lokale instanties die bezig zijn met erfgoed en cultuurhistorie, het 'dna', van het gebied, om te zien of die onze visie delen. Zij kunnen meer belangstelling voor hun tentoonstellingen of hun erfgoed immers goed gebruiken.
In de volgende fase gaan we bij ondernemers, vooral uit horeca, maritieme en vrijetijdssector, te rade om te vragen wat die kunnen bijdragen. De reacties op het concept met kansen, mede ingegeven door bijdragen van betrokkenen, zijn heel positief", aldus Stolk.

Na de vakantie willen Hoogerwaard en Stolk de gemeenten benaderen met de vraag of ze het idee steunen en willen helpen om de provincie over de streep te trekken. Burgemeester Han Weber van Zuidplas, eerder gedeputeerde van Zuid-Holland voor ondermeer cultuurhistorie, gaf al snel aan te willen meewerken aan het zoeken naar draagvlak bij de buurgemeenten en de provincie.

Stolk is erg positief over de poging: "Lukt het niet om de Provincie zover te krijgen - waar we niet vanuit gaan - dan hebben we in ieder geval bij stakeholders en gemeenten voldoende draagvlak voor een gerichte bovenlokale aanpak. We kunnen in dat geval een slagkrachtige non-profit-organisatie in het leven roepen die, gevoed door stakeholders en gemeenten, kunnen zorgen voor gebiedsmarketing en het stimuleren van de interactie binnen de kerngroepen."

Wordt vervolgd.

Week 22 2022

Vondsten & Verhalen bij Steenovens Klein Hitland

1 jun 2022

Aanmelden kan via deze link

Week 21 2022

Presentaties in turfschuur steenovens druk bezocht

24 mei 2022

Rob Stolk hield afgelopen week twee presentaties in de Turfschuur van de steenovens op Klein Hitland in Nieuwerkerk. Op dinsdag voor vertegenwoordigers van historische verenigingen, de gemeente en andere stakeholders langs de rivier over de manier waarop de Hollandsche IJssel zich kan profileren en wellicht onderdeel kan worden van een van de erflijnen van de Provincie Zuid-Holland. Zaterdag volgde een uitgebreide publiekspresentatie over de historie van de Steenovens Klein Hitland in het kader van het Archeologie-project van de Stichting Steenovens Klein Hitland.

Week 19 2022

1617-1672 Goudse pijpen maken begint in de Gouden Eeuw

14 mei 2022

De Goudse pijpen waren in de Gouden Eeuw een begrip, geen product van eigen inwoners, maar van Engelse huurlingen van het Staatse leger die tijdens het Twaalfjarig Bestand wat bijverdienden met pijpen maken.

Indianen leerde de westerse wereld dat tabak in pijpen gerookt kan worden. Nu weten we dat de verslaving die dat zou opleveren, slecht is voor de gezondheid, maar in de Gouden Eeuw telde dat nog niet en werd er sinds de introductie in Leiden door Franse en Engelse studenten rond 1590 lustig op losgepaft.

Engelse soldaten uit het staatse leger die zich de kunst van het pijpenmaken hadden eigengemaakt, wilden iets bijverdienen en gingen de eerste pijpen maken. William Baernelss, die Willem Barendts werd genoemd, was een van hen. Hij woonde in Gouda Achter de Vismarkt, niet ver van de Gouwe. Hij overleed in 1625, nadat hij acht jaar pijpen had gemaakt.

De pijpenmakers bakten de keramieken pijpen niet zelf. Ze vormden ze alleen. Het bakken lieten ze over aan de talrijke pottenbakkers die de opdrachten – door de stagnatie van de verkoop van eigen hun waren – goed konden gebruiken om de kas te spekken. Alle pottenbakkers werkten aan het eind van de Gouden Eeuw in opdracht van de pijpenmakers, de meesten uitsluitend.

De eerste pijpenmakers importeerden de witbakkende klei uit Engeland, later gingen ze over op Keulse, Maastrichtse (uit de Ardennen) en Rozendaalse (uit Doornik) klei, die sterker was.

Jong geleerd

Kinderen werden al jong in de leer gedaan bij een Engelse meesterpijpenmaker om het vak onder de knie te krijgen. Er is een voorbeeld van een elfjarige knul die een werkovereenkomst kreeg voor vier jaar, waarbij hij om vijf uur ’s ochtens moest beginnen en tot ’s avonds laat werkte. Zondag was een vrije dag. ’s Winters mocht hij een uur later beginnen.

Rond 1641 waren er meer Goudse dan Engelse pijpenmakers, die hun vak nog steeds tijdens hun soldatendienstverband uitoefenden. Toen Goudse pijpenmakers die het kunstje hadden geleerd een gilde wilde maken die de Engelsen uitsloot, kregen ze van de vroedschap nul op rekest. Dit kwam door de protesten van de meewerkende echtgenotes van de Engelsen.

Een kleine twintig jaar later kwam toch dat pijpengilde, waar iemand alleen lid van kon worden na een proeve van bekwaamheid. Wie probeerde pijpen te maken als niet-lid van het gilde, werd gesommeerd de stad te verlaten. Het aantal gildeleden nam snel toe en telde 80 leden in 1665.

Na het Rampjaar 1672 dat het eind van de Gouden Eeuw betekende, kwam er de klad in. Ontslagen knechten begonnen noodgedwongen voor zichzelf, waardoor het aantal gildeleden verdubbelde in 1679 en groeide tot zelfs 230 leden zes jaar later. Een eigen Goudse pijpenmarkt kwam op de Nieuwmarkt, toen de Amsterdamse pijpenmarkt, waar de handel aan de man werd gebracht, zijn markttarieven verhoogde.

Presentatie van Rob Stolk over verleden baksteenindustrie Hollandsche IJssel

12 mei 2022

Ga naar aanmeldformulier

Admiraal Jan den Haen was eigenaar steenplaats in Ouderkerk

10 mei 2022

In de Gouden Eeuw was de handelsvloot wereldwijd verantwoordelijk voor de rijkdom van de Lage Landen. Maar dat had zijn keerzijde, want er waren letterlijk altijd kapers op de kust. Alleen een sterke oorlogsvloot kon voorkomen dat vijanden er met de handel en de schepen vandoor gingen. Deze oorlogsschepen werden ook ingezet bij conflicten tussen de naties. We kennen allemaal de zeehelden Tromp en De Ruyter. De Goudse admiraal Jan den Haen kreeg niet zo’n heldenstatus en ging roemloos ten onder tijdens een ongelukkige zeeslag in Italië. Toch maakte Jan heel veel mee in de 27 jaren die hij bij de marine van de Republiek der Zeven Provinciën diende. Jan en zijn gelijknamige zoon waren tegelijkertijd investeerders in de steenplaats de Doornboom in Ouderkerk aan de IJssel.

Jan den Haen werd in 1630 geboren als zoon van de Goudse messenmaker Jan Jansz den Haen en Aefken Crijnen Hola. Al jong had hij al een fascinatie voor schepen en deed hij klusjes voor schippers die in de haven lagen.

In 1650 greep hij zijn kans en vertrok uit Gouda om in dienst te kunnen treden bij zijn oom Cornelis (Kees) Hola, die kapitein was van de Admiraliteit van Amsterdam.

Wonen aan de Turfmarkt

Jan trouwde in 1652 met Magdalena Cools. In datzelfde jaar voer hij als secretaris van zijn oom Kees Hola mee op het schip De Gouda tijdens de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog. Toen zijn oom wegens lafheid in het jaar daarop in ongenade was geraakt, bleef Jan in dienst en stapte over op het schip de Bommel van kapitein Pieter van Brakel.

In 1654 kocht hij zijn eerste huis De Bonte Koe in Gouda aan de Turfmarkt 92/94. Zijn vrouw Magdalena had daar kort plezier van, want ze stierf een jaar na de dood van hun eerste zoontje Jan.

Den Haen maakte al snel promotie en werd in 1656 benoemd tot luitenant. Als luitenant-commandeur van het schip de Haarlem (40 kanonnen) vocht hij op 29 oktober 1658 bij de Slag in de Sont bij Denemarken. Dat was ook het jaar dat hij hertrouwde met Hillegonda Hendricksdr Kleymeel. Op 12 maart 1659 werd hij buitengewoon kapitein op de Haarlem.

Door een ziekte, die hij in Denemarken opliep, werd hij echter gedwongen naar Nederland terug te keren en moest hij zelfs aankloppen bij de armenzorg, want als buitengewoon officier werd zijn gage niet door de Admiraliteit doorbetaald.

Vanwege de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog werden opnieuw manschappen geronseld en kon Den Haen opnieuw aanmonsteren bij de marine. Hij kreeg in 1665 het bevel over de Stad en Lande om mee te doen aan de Slag bij Lowestoft in het Vijfde Eskader onder vice-admiraal Cornelis Tromp. Jan heroverde tijdens deze slag het schip de Great Charity op de Engelsen, dat eerder onder Nederlandse vlag voer. Ook al verliet hij daar met zijn oorlogsbuit het slagveld zonder order, als beloning kreeg hij een gouden ereketen en de theoretische tegenwaarde van het schip, 10.000 Engelse ponden.

Financieel stond hij er nu plots veel beter voor. Met dat geld loste hij zijn hypotheek op De Bonte Koe af en kocht hij een nieuw huis op de Turfmarkt, dat later bekend zou worden als Het Admiraalshuis. Ook kreeg hij van de Admiraliteit een vast dienstverband en het commando op de Calantsoog, een oorlogsbodem met 68 kanonnen.

In de Vierdaagse Zeeslag tijdens de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog, die plaatsvond in juni 1666 tussen de Engelse en Vlaamse kust, raakte de Calantsoog zwaar beschadigd. Het jaar daarop voer hij met hetzelfde schip mee in de Tocht naar Chatham in het eskader van luitenant-admiraal Willem Joseph van Ghent. Dat leverde hem in 1670 een bevordering op tot schout-bij-nacht.

Schout-bij-nacht op de Gouda

Tijdens de Derde Engels-Nederlandse Oorlog, kwam Jan als kapitein terug op de Gouda, waar hij als jonge schrijver bij zijn oom Kees was begonnen. Als schout-bij-nacht was hij de plaatsvervangende vice-admiraal. Het schip van de schout-bij-nacht voer in de regel als hekkensluiter van een eskader. De Gouda speelde een rol in 1672 bij de Slag bij Solebay onder Michiel de Ruyter. Na afloop verving hij vice-admiraal Isaac Sweers.
Den Haen, die Orangist was, beschuldigde na dit treffen vijf officieren van lafheid. Volgens de krijgsraad was dat echter ten onrechte. Hij maakte door zijn opstelling geen vrienden onder de andere officieren van de Republiek.

In 1673 was hij zowel bij de Eerste als de Tweede slag bij Schooneveld van de partij, opnieuw als secondant van Cornelis Tromp. Jans optreden tijdens de Slag bij Kijkduin, waarbij de Engelsen werden verslagen en Den Haen van schip moest wisselen, werd op 6 oktober 1673 beloond met zijn benoeming tot vice-admiraal, als vervanger van de gesneuvelde Isaac Sweers.

Zijn privévermogen nam gestaag toe. In dat jaar kon hij in Gouda de voormalige Barbarakapel op de hoek van de Keizerstraat en de Kuiperstraat opkopen.

Gevechten bij Italië

Na de Franse invasie draaiden de rollen om en werd Spanje bondgenoot van Nederland. Admiraal Tromp werd in 1674 naar de Middellandse Zee gestuurd om de Spaanse vloot te ondersteunen bij de verovering van de Franse kust. Den Haen voer als hoofd van een smaldeel als zijn rechterhand.

In augustus 1675 kreeg vice-admiraal Den Haen opdracht van De Ruyter om met zijn eskader, waarin ook de Goudse kapitein Pieter van Middellandt voer met het schip de Steenbergen, richting Zuid-Italië te koersen om in Calabrië de bevolking van Messina te helpen die in opstand was gekomen tegen de Franse overheersers.

Er was geen klik tussen De Ruyter en Den Haen, de laatste voelde zich niet serieus genomen en wilde niet met de Spanjaarden samenwerken. Den Haen wachtte met zijn eskader niet op de hoofdvloot, maar voer naar Napels om te zien of daar met handel wat te verdienen viel. Na herhaalde orders van De Ruyter, keerde hij pas na zeven weken, op oudjaarsdag, met zijn oorlogsschepen bij de hoofdvloot terug. Die lag intussen in een haven bij de ingang van de door de Franse vloot gecontroleerde Straat van Messina tussen Sicilië en Calabrië.

Den Haen kreeg daar bonje met zijn stadsgenoot schout-bij-nacht Pieter van Middellandt van de Steenbergen, die niet met Jan was meegegaan, maar wel op De Ruyter had gewacht; een ruzie die door De Ruyter moest worden bijgelegd.

Bij de Slag bij Stromboli op 8 januari 1676 verloor de Nederlandse vloot van de Franse, ondanks de hulp van een Spaans schip. Napels bleef wel voor Spanje behouden.

In april troffen ze de sterke Franse vloot onder Duquesne opnieuw. Deze keer kort maar hevig in de Slag bij Agusta aan de oostkust van Sicilië. Er vielen bij dit treffen veel gewonden en doden, waaronder De Ruyter, maar er ging geen schip verloren.

Den Haen, die het derde eskader aanvoerde, kon niet op tijd bij de gevechten aan de frontlinie komen, omdat het tweede eskader, bestaande uit Spaanse schepen, hem ophield.

Admiraal door sneuvelen De Ruyter

De Krijgsraad benoemde Jan na het overlijden van De Ruyter tot bevelhebber over de vloot en daardoor wapperde de admiraalsvlag op de Gouda (76 kanonnen), toen ze met het gebalsemde lichaam van De Ruyter via de zuidkant van Sicilië naar Palermo voeren voor reparaties.

Den Haen zond een brief naar prins Willem III van Oranje met het advies om Cornelis Tromp tot opvolger van De Ruyter te benoemen. Tegelijkertijd verzocht hij de Admiraliteit van Amsterdam of hij als opvolger van Tromp de nieuwe luitenant-admiraal kon worden.

Wat ook het antwoord zou zijn geweest, die post las hij nooit: zijn achterhoofd werd eraf geschoten tijdens de Slag bij Palermo op 2 juni 1676. Daar lag de Spaans-Nederlands vloot nog voor reparatie toen de Fransen er branders op af konden sturen.

Jan den Haen (46) stond voor de grote mast op het vinkennet, toen hij door de kogel werd getroffen. Zijn stadsgenoot en schout-bij-nacht Pieter van Middellandt was al een paar dagen ziek in zijn kajuit toen zijn schip de Eendracht in brand vloog. Om zijn leven te redden sprong die uit een raam en verdronk.

Het praalgraf van De Ruyter, gemaakt door beeldhouwer Rombout Verhulst, was het laatste dat voor zeehelden van de natie werd opgericht, want toen de Admiraliteit van Amsterdam ook een praalgraf voor Den Haen wilde laten oprichten – de opdracht was al gegeven aan Verhulst – werd dat door de Staten-Generaal verboden. Jan was immers niet door de overheid, maar door de krijgsraad tot vervangend vlootaanvoerder benoemd. Een eerbetoon was ook niet passend vanwege het grote verlies dat de vloot onder zijn leiding had geleden bij Palermo. Mogelijk speelde zijn eigengerijde gedrag een rol en de ‘moeilijke geaardheid’, waarvan Michiel de Ruyter hem had beticht.

Graf in Sint Janskerk

Den Haen werd op 26 april 1677, bijna een jaar na zijn dood, in de Goudse Sint Janskerk begraven aan de voet van glas 22. Een rouwbord met zijn naam, de overlijdensdatum en zijn degen werden in de kerk opgehangen. Ze zijn nu in Museum Gouda te zien.

Van Jan den Haen zijn geen portretten gemaakt, zoals van de andere zeehelden De Ruyter en Tromp. Daardoor weten we niet hoe hij eruit heeft gezien.

Eigenaar steenfabriek

Voordat hij koers zette naar Zuid-Italië in 1675, investeerde Den Haen in een Ouderkerkse steenplaats in de Hoge Nesse (IJssellaan), waarschijnlijk De Schans, die had twee zellingen in het er tegenoverliggende Nieuwerkerk. De admiraal verstrekte kennelijk ook leningen, want Merritgen Gielen van steenplaats de Schans, de weduwe van Thonis Leendertse Steenbacker, die geholpen werd door Ariaan Janszoon Uytenbroek, loste in 1677 de schuld van 1200 gulden af, die zij bij hem had.

Zoon Jan erfde de steenplaats toen zijn vader sneuvelde, maar verkocht hem op 3 mei 1683 aan Cornelis Aryen Weggeman.

Jan juniors carrière als zeeman duurde te kort om een rol van betekenis te spelen in de vaderlandse geschiedenis. in 1689 verdronk hij in Plymouth.

Week 17 2022

1820-1893 Met Jan Smits verdween Ambachtsheerlijkheid Nieuwerkerk aan den IJssel

29 apr 2022

Na een lange tijd eigendom van de stad Gouda te zijn geweest, kwam in 1848 de Ambachtsheerlijkheid Nieuwerkerk aan den IJssel in handen van een particulier. Jan Anthonie Smits was de enige en laatste ambachtsheer die trots gebruik kon maken van de titel Heer van Nieuwerkerk. Eerder was de heerlijkheid altijd een combi Capelle en Nieuwerkerk geweest, waar in het begin ook Moordrecht onder viel. Met zijn overlijden verdween de ambachtsheerlijkheid, want Smits van Nieuwerkerk bepaalde testamentair dat de ambachtsheerlijkheidsrechten na zijn overlijden moesten worden vernietigd en zo geschiedde na zijn overlijden in 1893.

Wie was deze laatste Heer van Nieuwerkerk?

Week 16 2022

IJsselsteen een Belgische kloostermop?

22 apr 2022

De steenfabrikanten langs de Hollandsche IJssel klaagden er regelmatig over bij de regering dat ze baksteen betrokken uit Vlaanderen. Daar werd goedkopere steen geproduceerd. De ijsselsteenbakkers vonden dat dit ten koste ging van de werkgelegenheid in eigen land en dat de kwaliteit van de Vlaamse baksteen beduidend minder was. Om de laatste reden kocht Antwerpen immers voor hun nieuwe kademuren ijsselsteen.

Er kwam in 1894 in België het eerste deel uit van de serie Vak-& Kunstwoorden met de passende titel 'Steenbakkerij', geschreven door Theofiel Coopman. Op zich een interessant initiatief, want allerhande terminologie wordt er duidelijk in uitgelegd.

Maar dan bladeren we door naar de 'H' om te zien wat Theofiel te melden heeft over onze geliefde Hollandse ijsselsteen en krijg je de indruk dat deze schriftgeleerde mogelijk alles wist van kinderkopjes en kasseien, maar nooit van 'ijselsteen' had gehoord. Hij schrijft namelijk in duimen in plaats van centimeters. Aangezien de duim meer dan 2,5 centimeter lang is, wordt de 'Hollandsche IJselsteen' daardoor groter dan een kloostermop, namelijk tot 40 centimeter lang, 20 centimeter breed en 10 centimeter dik.

Voor wie wil weten hoe groot een kloostermop is: die staat er niet in. Hij wordt in het boek namelijk 'kloostermoef' of 'reuzen moef' genoemd en blijkt eveneens 2,5 keer groter dan in werkelijkheid.

Dat kan geen toeval zijn en het vraagt om nader onderzoek. Wat blijkt? De invoering van het metrieke stelsel in 1920, naar de IJkwet uit 1916, had nogal wat voeten in aarde. De centimeter was natuurlijk een Frans woord en daarom werd de ingeburgerde naam 'duim' gebruikt om de centimeter te duiden en de 'el' voor een meter. Veel materiaal kwam nog uit Engeland, waar ze inches bleven hanteren, die qua lengte vergelijkbaar was met de oude duim van 2,5 centimeter lang. De 'duimstok' van een meter kreeg daarom zowel streepje voor inches als centimeters. Er ontstond nu verwarring omdat praktijkmensen de oude duimmaat bleven gebruiken, afgemeten aan de inchschaal.

Week 11 2022

De impact van de ijsselsteenindustrie op de regio

17 mrt 2022

De baksteenindustrie aan de Hollandsche IJssel domineerde eeuwenlang in de Nederland. De fabrieken hadden een enorme ecologische en maatschappelijke impact op onze regio. Langs de ‘levende rivier’ waren maar liefst 40 steenplaatsen, zoals de plekken werden genoemd waar de bekende gele ijsselsteentjes werden gemaakt.

De buurtschappen langs de IJssel danken er hun bestaan aan. De miljarden ijsselsteentjes werden overal toegepast. Ze werden niet alleen gebruikt voor woningen, boerderijen, straten en pleinen in de Lage Landen, maar ook geëxporteerd en als ballast gebruikt door de handelsvloot. Na een half millennium raakten de ijsselsteentjes echter in ongebruik en verdwenen de fabrieken.

Rob Stolk neemt u mee in dit ongelofelijke stukje geschiedenis, zo heel dichtbij! De lezing die in november vorig jaar zou plaatsvinden vindt nu plaats op

Vrijdagmiddag 25 maart aanvang 16.00 uur.

Entree € 10.-, Vrienden € 7.-, jongeren tot 25 jaar € 5.- incl. drankje en hapje (opties zijn te kiezen bij het bestellen van kaarten).

Het Van Cappellenhuis vindt u aan het eind van de Kerklaan in het oude Dorp van Capelle aan den IJssel. Het maakt gebruik van het coronatoegangsbewijs voor bezoekers van 12 jaar en ouder.

Week 06 2022

EXPO in de maak

12 feb 2022

Gouda bestaat 750 jaar. Daarom organiseert een team van vrijwilligers van GOUDasfalt de EXPO GOUDA MAAKT in de Zeepfabriek, Buurtje 5 - 9 bij Croda. Een tentoonstelling over de maakindustrie in Gouda vroeger, nu én later. Het team is al ruim een jaar bezig met de voorbereidingen.
Studio Makkink & Bey zal de expositie ontwerpen. Half januari startte ‘het Bouwteam’, ook bestaande uit vrijwilligers van GOUDasfalt, met de inrichting van de expositieruimte. EXPO GOUDA MAAKT is te zien van 6 april t/m 25 september 2022 en wordt mede mogelijk gemaakt door de bijdrages van fondsen, bedrijven, sponsors en MBO-scholen.

Als de EXPO opent in april 2022 gaat een groep vrijwilligers samen met studenten van verschillende MBO opleidingen aan de slag om ervoor te zorgen dat alles op rolletjes loopt. De organisatie is nog op zoek naar:

Gastheren/gastvrouwen die bezoekers welkom heten bij de ingang. En verwijzen als dat nodig is.
Rondleiders die in de tentoonstellingsruimte vragen beantwoorden. Fijn, maar niet essentieel, als u al wat meer weet van de geschiedenis van Gouda of van de onderwerpen die op de EXPO te zien zijn. Wij zorgen voor achtergrondinformatie op papier.
Veermannen en maatjes voor het pontje GEIN.

De EXPO is geopend van 6 april tot en met 25 september 2022, op woensdag tot en met zondag van 12.00 - 18.00 uur. Meer weten? Kijk dan op www.expogoudamaakt.nl.
Kijk op www.expogoudamaakt.nl voor meer informatie.

Bestuur weer op sterkte

Na de periode van ziekte en uiteindelijk het tragische overlijden van voorzitter Herman Ruiter heeft het bestuur van GoudAsfalt enige tijd bestaan uit slechts twee personen: William Roosemalen en Werner Trooster. De vacatures in het bestuur zijn inmiddels opgevuld door Jurjen van den Broeck, Jan van der Linden en Erik Rietveld. Hiermee is er weer een compleet bestuur van de Stichting met veel kennis en ervaring om actief samen met de vrijwilligers, gebruikers, omgeving en andere betrokkenen verder te gaan om GOUDasfalt nog beter en mooier te maken. De voorzitter is geworden William Roosemalen (voorzitter en penningmeester), overige bestuursleden zijn Werner Trooster (secretaris), Jurjen van den Broeck, Jan van der Linden en Erik Rietveld.

Huis van de Kikker Zaag55 operationeel

7 feb 2022

Zaag55 gaat door met de transformatie van het gebied op eiland De Zaag waar ooit de beroemde scheepmotoren van Machinefabriek Bolnes werden gemaakt. De nazaten van oprichter Van Capellen hebben nu de ambitie om er een plek te maken waar mensen kunnen ontmoeten en werken in een inspiratievolle omgeving in het groen. Eiland De Zaag was een zeeg die in de Nieuwe Maas ontstond door stuwingen van sediment op de plek waar de Lek en de Noord elkaar ontmoetten. Het ligt tussen Nieuwe Maas en Bakkerskil. De laatste waterloop en de Sliksloot tussen Krimpen aan den IJssel en Sotrmpolder werd vroeger gebruikt door schippers die via de Merwede en Hollandsche IJssel voeren tussen het Bourgondische achterland en de Zuiderzee. Deze verplichtte vaarweg via Dordrecht en Gouda bracht welvaart aan de Hollandsche IJsselregio. Het natuureiland naast het vloedbos van Stormpolder is bereikbaar via een brug in Krimpen aan de Lek.

Huis van de Kikker in gebruik genomen

De voormalige directiewoning, die nu ligt aan het nieuw gecreëerde natuurgebied met 5 kilometer wandelpad door vloednatuurgebied, heeft een upgrade gekregen en is nu beschikbaar voor bijeenkomsten en overnachtingen. Het kreeg de naam Huis van de Kikker. Kikker was de bijnaam van de laatste Bolnes directeur en bewoner van het pand J.H. Van Cappellen, omdat hij door een handicap een vreemd loopje had. Dit pand heeft de oorspronkelijke uitstraling gekregen door een bijzondere ingreep. Het is nu aan de waterkant uitgebouwd en voorzien van een nieuw terras op dijkhoogte. De Josephinezaal zaal is beschikbaar voor vergaderingen en recepties. De vier slaapkamers zijn in Art Decostijl ingericht.

Restaurant De Proefstand opent najaar.

Het nieuwe restaurant aan de entreekant van de fabriek wordt in het laatste kwartaal van dit jaar geopend. De keuken komt op de plek waar vroeger scheepsmotoren werden getest. Het is de bedoeling dat groente en fruit wordt gekweekt in een nieuwe kas, die wordt gebouwd op de plek waar de privékas van de familie Van Capellen stond. Daarvoor zijn een aantal noodkantoren verwijderd. Chefkok wordt de Australiër Lucas Jeffries met internationale ervaring, die een experiment niet uit de weg gaat en vooral wil werken met lokale producten. Hij geeft een moderne draai aan klassieke gerechten.

Boeken kan via de website zaag55.nl

Week 04 2022

Hollandsche IJssel ontstond rond het jaar 100 door menselijk handelen

26 jan 2022

We gaan terug naar het begin van onze jaartelling en belanden in het ondoordringbaar moerasbossengebied van de Rijn/Maasdelta. Aan de rand van deze enorme veengebieden en op oevers van de kreken in de Maasdelta aan de Rotterdamse kant vestigen zich mensen. Met sloten en duikers ontwateren ze het gebied om landbouwgrond te creëren. We zien dat het veenpak daardoor inklinkt, het rivierwater dieper landinwaarts doordringt en daar vervolgens zand en slib afzet.

De kreken worden daardoor ondieper en het water zoekt zijn weg verder, zodat deze waterlopen breder en langer worden. Aan de Utrechtse kant van het moeras in de Rijndelta zien we dat precies hetzelfde proces zich afspeelt.

Ontbossing langs de Rijn in Duitsland

Tegelijkertijd wordt langs de Rijn het huidige Duitsland massaal ontbost en dat zorgt voor een enorme hoeveelheid sediment dat in de delta belandt en het veenpak verder indrukt. Door het hoogteverschil tussen de Rijn- en Maaskreken is er geen houden aan als de eerste waterlopen elkaar rond het jaar 100 tegenkomen. Er ontstaat een Isel (in latijn ‘Isala’, dat waarschijnlijk stroming betekent) die we nu de Hollandsche IJssel noemen.

De samenkomst van kreken die daarna de Lek gaan vormen is onvermijdelijk en volgt 200 jaar later.

Beide aftakkingen bieden een gunstigere waterloop voor de Rijn. De oorspronkelijke loop richting Katwijk verzandt aan de monding zodanig dat bisschop Godebald van Utrecht in 1122 de honderd meter brede Kromme Rijn bij Wijk bij Duurstede laat afdammen om overstromingen tegen te gaan.

In project ‘The Dark Age of the Lowlands in an interdisciplinary light’ werken wetenschappers samen aan een reconstructie van de Lage Landen. Fysische geografen van de Universiteit van Utrecht vonden daarbij het bewijs dat in de eeuwen na het begin van onze jaartelling de Lek en Hollandsche IJssel onstonden door menselijk handelen. Hun conclusie verscheen 25 september in het wetenschappelijk tijdschrift Geology. Het leert ons dat kleine menselijke ingrepen in rivierdelta’s grote gevolgen kunnen hebben.

Bron en illustraties: uu.nl/en/news/unintentionally-caused-changes-in-river-courses van het departement Fysische Geografie van de Universiteit van Utrecht (2018).

Week 47 2021

Lezing steenindustrie uitgesteld

28 nov 2021

De lezing over de impact van de ijsselsteenindustrie die afgelopen vrijdagmiddag door Rob Stolk in het Van Cappellenhuis zou worden gehouden, is vanwege corona uitgesteld tot vrijdag 25 maart.

Week 40 2021

Inspirerende voorzitter GOUDasfalt overleden

8 okt 2021

De voorzitter van GOUDasfalt, Herman Ruiter, is afgelopen maandag overleden in het Groene Hart Ziekenhuis. Hij stond aan de wieg van het intiatief GOUDasfalt en was van meet af aan actief als bestuurslid. Hij was voorzitter vanaf april 2017. Aanvankelijk werd argwanend door de gemeente Gouda gekeken naar de idealistische low cost geitenharenwollensokkenplannen van de stichting die het vervuilde koudasfaltterrein voor recreatieve doeleinden wilde inzetten. Maar het enthousiasme van de initiatiefnemers gaf voldoende vertrouwen om hen in zee te gaan. Naarmate de plannen gestalte kregen, bewees de stichting zijn bestaansrecht en ontwikkelde zich een van de belangrijkste recreatieplekken in Gouda, waar inmiddels veel mensen ook hun brood kunnen verdienen. Mede-bestuurder Werner Trooster noemde Herman Ruiter ‘een doorgewinterde vergaderaar’ en legt in zijn nagedachtenis uit hoe hij de lat voor mensen die met plannen kwamen wel hoog kon leggen.

Op maandag 11 oktober is er van 11.00 tot 12.30 uur een informeel samenzijn op GOUDasfalt, Gouderaksedijk 32 in Gouda. Iedereen is daar welkom. Herinneringen kunnen worden gedeeld via www.memori.nl/gedenkplaats/Herman-Ruiter

Week 30 2021

Leefgoed klaar voor de toekomst

1 aug 2021

De afgelopen weken is de laatste hand gelegd aan de laatste vergaderlocatie op Leefgoed de Olifant in Nieuwerkerk aan den IJssel. Het is een gebouw met daarin twee vergaderzalen die de toepasselijke namen De Plaets (refererend aan de steenplaats die er vroeger was) en De Weide. Ze hebben ieder een eigen ingang en zicht op de natuur en de uitgebreide modelmoestuin die tussen dit pand en de ernaast gelegen vrijstaande vergaderlocatie De Hut, die eerder in dezelfde stijl werd gebouwd. De catering wordt verzorgd vanuit het ernaastgelegen restaurant De Dames. Lunchen kunnen gebruikers in De Kas. Met dit project is het bebouwd oppervlak van het park met beeldentuin optimaal benut en qua locatievoorzieningen afgerond. De daken, zelfs een deel van de wanden zijn bedekt met zonnepanelen die voor stroom zorgen van het Leefgoed. (Bron Leefgoed.nl)

Week 27 2021

Documentaire Stenen uit slib

9 jul 2021

Documentaire over de IJsselsteenindustrie gemaakt door Cor Vemeulen met voice-over van Johan Knoester van Historische Vereniging Nieuwerkerk aan den IJssel, met filmfragmenten uit 1937 van cineast Jan Maris en beelden van de productie uit 1962.

Week 25 2021

Komt de vijfde steenoven in beeld?

24 jun 2021

Stichting Archeologie Krimpenerwaard is onderzoek aan het doen naar de archeologie van de steenplaats die op Klein Hitland in Nieuwerkerk aan den IJssel tussen 1627 en 1964 ijsselsteen bakte. Komende zaterdag om 10.00 en 13.30 uur geeft archeoloog Paul in het Veld daar een lezing over bij de vier steenovens aan de Groenendijk. Publiek kan aansluitend een rondleiding krijgen waarbij wordt gedemonstreerd hoe grondboringen worden verricht. Het wordt gevolgd door een presentatie van studenten aan de Saxion hogeschool, die onderzoek hebben gedaan naar de historie van de locatie en de exploitatiemogelijkheiden van het Rijksmonument hebben bestudeerd.

Het historisch onderzoek ging om de plek waar tot in de 19e eeuw een oudere steenoven stond. De overblijfselen hiervan kwamen in beeld na het instorten van een pand dat gebouwd is op het grid van de plek waar vroeger een turfschuur stond. De muren die nu te zien zijn en een oude ovenwand kunnen de restanten zijn van deze oudere zogenoemde dubbeleoven die in totaal veel minder capaciteit had dan de enkele oven die er nu op die plek staat. De oven aan de Kortenoord-kant werd waarschijnlijk volgestort met puin dat vrijkwam bij de bouw van de (inmiddels) gerestaureerde steenoven met turfschuren, om op dijkniveau een kantoortje of opslagruimte aan de Groenendijk te kunnen realiseren. De andere oven werd gesloopt. Stichting Klein Hitland praat al over de ontdekking van de 'vijfde oven.' De studenten van Saxion hebben het vervallen gebouw in kaart gebracht en er een 3D model van gemaakt, dat ze graag tonen zaterdag. Wie de lezing en presentaties mee wil maken, kan zich melden via het secretariaat van de stichting via deze link.

Meer over de steenindustrie aan de Hollandsche IJssel

Week 24 2021

Tentoonstelling over de IJssel in Montfoort

15 jun 2021

De IJssel als levenslijn. Eerst was er de rivier met regelmatig overstromende oeverbossen. Moerasgebied dat je kun vergelijken met de huidige Biesbosch. Doordat die oevers overstroomden, bestonden de oeverbanken uit de sedimenten zand en klei en waren ze begaanbaar en geschikt om op de boeren. Zowel de bisschop van Utrecht als de graaf van Holland wilden het moerassige deel, wat we nu het 'Groene Hart' noemen, daarom bij hun gebied betrekken. Beiden besloten in het begin van het tweede millennium tot drooglegging en ontginning.

Mont Fortis werd de grenspost aan de IJssel op de westgrens van Het Sticht en groeide uit tot een imposant kasteel aan de rivier, de verkeersweg van die tijd. Er was een tol, een herberg en er kwamen woningen voor ambachtslieden, handelaren en landbouwers. Zo ontstond de woonplaats die in 1329 stadsrechten kreeg. Montfoort kreeg een stadsmuur met poorten en grachten die werden gevoed door de IJssel.

Tot in de 20e eeuw bleef de Hollandsche IJssel een belangrijke, zo niet de belangrijkste, verbindingsader tussen oost en west en via de Vaart ook met het noorden. De rivier was er niet alleen voor vervoer en bedrijvigheid, maar ook als bescherming en voor de afvoer van overtollig (polder) water.

Tot zo’n eeuw geleden zorgde de IJssel voor drinkwater en tot een halve eeuw geleden werd er nog in gezwommen. Tegenwoordig is de IJssel vooral aantrekkelijk voor de pleziervaart die graag even aanlegt in Montfoort. En op warme dagen wordt er nog steeds in de IJssel worden gezwommen, als is dat eigenlijk verboden, niet vanwege de waterkwaliteit maar voor de veiligheid.

De expositie 'Langs de IJssel' bevat uniek beeldmateriaal en leuke, bij de scheepvaart passende voorwerpen. De entree van de Knoperij midden in het stadje is gratis! Openingstijden van het stadsmuseum en TIP De Knoperij zijn woensdag van 13:00 tot 16:00 uur en vrijdag en zaterdag van 10:00 tot 16:00 uur. Op afspraak is bezoek ook buiten openingsuren mogelijk. Zie ook www.oudmontfoort.nl

Week 21 2021

Geduputeerden doen oproep om cultuursector met voorrang te openen

24 mei 2021

Oproep gedeputeerden Cultuur

Geef kunst en cultuur nu het podium voor herstel van Nederland!

‘Terug naar het oude’ na de corona pandemie is voor velen een geruststellend streven. Tegelijkertijd denken we in Nederland ook na over hoe we het goede van deze crisis kunnen behouden. Hiervoor hebben we de creatieve en kunstzinnige verbeelding, richting en duiding nodig. Maar ook innovatie is noodzakelijk en een spiegel die ons wordt voorgehouden. Het zijn vooral de kunstenaars, denkers, schrijvers, muzikanten en verbeelders die dat kunnen. Laten we niet doordenderen maar KUNST en CULTUUR inzetten. Daarmee is kunst- en cultuursector essentieel en broodnodig.

Er is gelukkig eindelijk reden om de coronamaatregelen te versoepelen. Daar zijn we allemaal heel blij om. Maar de kaartjes voor het theater zijn nog onverkocht en het orkest is nog stil. Want de versoepelingen gelden niet voor veel artiesten en kunstenaars. De sector ligt al meer dan een jaar stil en wij komen al even lang niet in de theaters of musea! Dat is in meerdere opzichten een groot gemis. De Wereldgezondheidsorganisatie toonde in november 2020 nog aan dat kunst en cultuur juist de gezondheid bevorderen1. Dat alleen al zou reden zijn om snel de versoepelingen ook voor deze sector te laten gelden. De sector heeft daarnaast een grote economische waarde. Ook daarom is het nodig dat de sector haar deuren mag openen.

Cultuur is geen luxeproduct nadat al het andere op orde is. Het is onderdeel van het herstel van onze samenleving. We hebben vanaf maart vorig jaar veel sociale contacten gemist. Verenigingen, juist ook die voor cultuur, spelen een belangrijke rol in de verbinding in de wijken en dorpen. Geef meer ruimte aan verenigingen voor amateurkunst, zij spelen een essentiële rol in het leggen van verbindingen tussen groepen mensen. Samen muziek, theater, toneel, beeldende kunst maken: het is cement en medicijn tegelijk voor een opkrabbelende samenleving.

Wij, de gedeputeerden cultuur, roepen het Rijk op om de musea, de theaters, de podia, de bioscopen, de vloeren, de zalen, met voorrang direct open te stellen. De sector is er klaar voor, dat hebben we vorig jaar gezien. Alle protocollen zijn op orde en liggen gereed. Toegang door middel van testen kan soelaas bieden, zolang de mogelijkheid bestaat daarin eigen keuzes te maken. In ieder geval moet het onderscheid dat nu wordt gemaakt tussen toegang tot horeca en theater en tussen toegang tot winkels en musea van tafel, dit doet de sector ernstig tekort. In de gemeenten en provincies doen we wat we kunnen om de sector te helpen. De kunst en cultuursector is een essentiële sector voor onze samenleving en hoort daarom vooraan te staan bij versoepelingen.

Namens alle cultuurgedeputeerden,
Anita Pijpelink, gedeputeerde Zeeland

Michiel Rijsberman, gedeputeerde Flevoland

1 https://www.lkca.nl/artikel/who-bevestigt-kunst-en-cultuur-bevorderen-de-gezondheid/

Week 20 2021

Ooievaarskuikens overleven slecht weer niet

22 mei 2021

De vier kuikens van de ooievaars die getreamd worden op de Nicolaasbasiliek in IJsselstein hebben het slechte weer niet overleefd. Door de wind en regen zijn beide ouders waarschijnlijk niet in staat geweest voldoende te fourageren. De natuur is hard.

Een leeg nest is alles dat blijft. Nu maar duimen dat het volgend jaar wel lukt.

Week 18 2021

Slecht nieuws voor De Theaterbakkerheij: terras moet dicht

9 mei 2021

De Theaterbakkerij aan de Gouderaksedijk in Gouda mag niet langer open met het terras aan de kant van GoudAsfalt. Omwonenden maakten er bezwaar en dwarsbomen het initiatief. DeGouda.nl uit het vermoeden dat ze in hun recht staan omdat het theaterterras alleen open mag tijdens theaterprogramma’s die door corona voorlopig niet doorgaan. Een streep door de rekening van de organisatoren Bakker en Heij, die graag hadden willen profiteren van de mogelijkheid om de vaste bezoekers terug te zien en wat omzet te genereren. Wat het voor hen extra zuur maakt is dat het terras van de buren op GoudAsfalt, Rederij de Vrijheid, wel open mag. Voor de volledigheid: het gaat de opening van terrassen die zijn toegestaan tot 50 bezoekers tussen 12.00 en 18.00 uur.

Eieren zijn uit

9 mei 2021

Het voorjaar lijkt eindelijk te zijn aangebroken. Nu het warmer wordt komen ook de eieren van ondermeer de ooievaars die op de basiliek van IJsselstein nestelen uit. Via de livestream kun je de ontwikkeling van de kuiken volgen. Zie Livestream ooievaarsnest hartje IJsselstein .

Week 17 2021

Beeldentuin binnenkort weer open

29 apr 2021

De voorbereidingen voor de jaarlijkse Beeldentuin op het Leefgoed op Ver-Hitland in Nieuwerkerk aan den IJssel zijn in volle gang. De vaste collectie kunstobjecten heeft een schoonmaakbeurt gekregen. Deze week worden de laatste grote objecten geplaatst, dankzij de inzet van Blok Hoveniers, dat het transport van grote werken van en tot aan Groningen toe voor zijn rekening neemt. Als alle werken op hun plaats staan, wordt de routing uitgezet en de loopfolder samengesteld die de bezoekers bij de ingang kunnen pakken. Een voorproefje van de nieuwe expositie is al te zien op de website leefgoed.nl.

Bart Belonje en Ariann Kraaijeveld hebben weer acht nieuwe gerenommeerde kunstenaars bereid gevonden mee te werken aan de tentoonstelling die tot 31 oktober gaat duren. De afgelopen jaren is gebleken dat deze activiteit op het Leefgoed in de smaak valt bij het publiek. Vorig jaar won het Leefgoed zelfs de Cultuurprijs van de gemeente Zuidplas. De coronacrisis gooide toen wel roet in het eten, maar daardoor lieten de organisatoren zich niet van de wijs brengen. Om mensen langer de kans te geven om de tuin in alle rust te bezoeken bleef die open tot eind oktober, in plaats van half september. Dit beviel zo goed, dat besloten is om ook dit jaar open te blijven tot 31 oktober.

Vanaf zondag 9 mei zijn er naast de kunst werken uit de standaardcollectie, waaraan er vorig jaar een werd toegevoegd van Lex Schilperoord, objecten te zien van Gjalt Blaauw, Petra Boshart, Hendrike Huijsmans, Raph Janssen, Wilfrie Linssen, Anton Vrede, Fredy E. Wubben en Jeroen Jacobs.

De Beeldentuin kun je gratis bezoeken van woensdag tot en met zondag 10.00 tot 18.00 uur. Wie nieuwsgierig is mag ook nu al komen kijken. Het adres is Groenendijk 325. De activiteiten worden georganiseerd door non-profit Stichting Leefgoed de Olifant. Deze heeft het doel om het Leefgoed met ondermeer Rijksmonument Steenoven de Olifant in stand te houden en publiekstoegankelijk.

Verzilting Hollandsche IJssel moet gestopt door zeesluis in Nieuwe Waterweg

29 apr 2021

In vakblad H2O van het Koninklijk Nederlands Waternetwerk pleit Hans Middendorp voor een sluis in de Nieuwe Waterweg om verzilting van de Hollandsche IJssel tegen te gaan. Het tekort aan zoet water dat nu zinloos in zee stroom op de moment dat het hard nodig is om de zouttong niet verder op te laten rukken, kan daarmee worden tegengegaan. Het is naar aanleiding van de wens van de onderzoekers van Deltares om de veenweidegebieden te vernatten om bodemdaling tegen te gaan en CO2-uitstoot te verminderen, terwijl er regelmatig al een tekort aan zoetwater is.

In de zomers van 2003, 2011 en 2018 werd het pijnlijk duidelijk hoeveel stress een tekort aan zoetwater in het Groene Hart teweeg brengt. De problemen beginnen als de Rijn bij Lobith met minder dan 1.100 kubieke meter per seconde het land binnenstroomt. De verwachting dat dit vaker zal gebeuren wordt door krimpende gletschers wordt alleen maar groter. Met veel kunst en vliegwerk kan nu via inlaat op hogere plekken in de Rijndelta worden voorkomen dat de natuur en de land- en tuinbouw hier in serieuze problemen komen.

Het meeste zoetwater voor het Groene Hart komt uit de Hollandsche IJssel die verzilt als de zouttong oprukt bij gebrek aan voldoende zoetwaterdruk van de grote rivieren. Er wordt normaal 38 kubieke meter per seconde ingelaten in het Groene Hart. Het meest bij Gouda. Uitbreiding van de Klimaatbestendige Wateraanvoer (KWA) (in 2050 21 kubieke meter per seconde) kan die instroom niet compenseren en is daardoor minder klimaatbestendig dan de naam doet vermoeden.

En dat terwijl op hetzelfde moment een veertigvoudige hoeveelheid zoetwater in zee stroomt. Middeldorp, die de auteur is van ‘Niet Bang voor Water’ en algemeen bestuurslid van het Hoogheemraadschap van Delfland, trekt de conclusie dat een sluis in de Nieuwe Waterweg eenvoudig kan voorkomen dat de zouttong landinwaarts trekt. De zoetwaterstroom kan dan in plaats van naar zee naar waterbuffers worden geleid, waaronder de Grevelingen waar ook meer zoetwater moet wordt ingenomen om verzilting van Schouwen-Duivenland en Goeree-Overflakkee tegen te gaan.

Week 13 2021

De Weide Plaets op het Leefgoed vordert gestaag

3 apr 2021

Op het Leefgoed op Ver Hitland in Nieuwerkerk aan den IJssel wordt hard gewerkt aan de nieuwe duurzame vergaderlocatie De Weide Plaets. Gisteren zijn de dakplaten gelegd die, samen met een zijwand, bedekt wordt met zonnepanelen om stroom op te wekken voor de activiteiten op het terrein. De Weide Plaets krijgt twee apart toegankelijke vergaderzalen die De Weide en De Plaets gaan heten. Beide met grote raampartijen met zicht op de natuur. De eerste en grootste zaal neemt de plaats in van de te klein bevonden Blokhut, die elders een nieuwe bestemming kreeg. De voormalige vergaderruimte die eveneens De Plaets heette, naast de keuken van restaurant en partijenruimte De Kas, wordt personeelsruimte.

Vorig jaar werd de parkeeruimte voor bezoekers al vergroot. Dus het Leefgoed staat helemaal gesteld als de Covid-crisis over is. Tot het zover is, blijft wel de landwinkel in Restaurant en terras De Dames van dinsdag tot en met zondag van 10.00 tot 18.00 uur open en mag je over het Leefgoed met zijn vaste beeldencollectie en landart wandelen.

Goedkeuring voor ontwikkeling Vijfde Dorp in Zuidplas met 10 tot 20 duizend inwoners

2 apr 2021

Provincie Zuid-Holland PZH, gemeente Zuidplas en de Grondbank RZG Zuidplas zijn overgekomen dat het ‘masterplan Middengebied Zuidplaspolder’ in uitvoering kan. Het gebied tussen Moordrecht en Waddinxveen kan dan op de schop voor de realisatie van een Vijfde Dorp, zoals de werktitel klinkt van de nieuwe Zuidplaskern met 8.000 woningen en bedrijventerreinen. Het plan is ter goedkeuring voorgelegd aan Provinciale Staten. Hoeveel inwoners er terecht kunnen is vaag. De schattingen lopen uiteen van 10 tot 20 duizend.

PZH wees in 2004 de Zuidplaspolder aan als ontwikkellocatie voor woningbouw. De provincie vindt dat de gemeente Zuidplas ‘lef’ toonde ‘door de regie voor de ontwikkeling van het nieuwe ‘Vijfde Dorp’ in eigen hand te nemen’. PZH en de deelnemers van de Grondbank RZG Zuidplas, waar ondermeer Rotterdam in participeert, dragen bij met beleidsaanpassingen en door grond en geld in te brengen.

Het landschappelijke gebied gaat op de schop om een ‘groen en duurzaam gebied’ te maken, ‘waar mensen prettig kunnen wonen, werken en recreëren’, aldus gedeputeerde Anne Koning.

10 duizend of twee keer zoveel?

Over de hoeveelheid woningen zijn de geleerden het eens, maar hoeveel mensen er uiteindelijk gaan wonen is nog de vraag. Meer dan de helft moeten betaalbare huur- en koopwoningen worden en de helft moet vooral voor kleine huishoudens geschikt zijn. Volgens de particpanten zijn 10 tot 20 duizend inwoners voldoende voor eigen voorzieningen, maar voor veel partijen die in de dienstensector, retail of horeca wat willen betekenen, wordt het lastig om met dit verschil van 100 procent een meerjarenplan te maken. Ook voor de infrastructuur heeft dit verschil behoorlijke consequenties. Eerdere ontwikkelingen in de regio roepen de vraag op of er in de praktijk ook zoveel goedkope woningen verrijzen. De Rotterdamse wijk Nesselande is daarvan een voorbeeld. De kosten van bouwrijp maken bleken door de slappe bodem zo groot, dat na toestemming om het te ontwikkelen, al snel werd besloten er duurdere koopwoningen te bouwen die meer geld in het laatje van de gemeente Rotterdam brachten.

Pas op voor padden

31 mrt 2021

De padden zijn op pad en is buiten de voortplantingstijd in de schemer en nacht actief. Overdag houdt hij zich vooral schuil in zelfgegraven holletjes of onder objecten als stenen en houtstronken en in struiken. In tegenstelling tot andere kikkersoorten heeft hij korte, weinig krachtige achterpoten en is daardoor geen beste springer. Met hooguit kleine hupjes of kruipend beweegt hij zich voort. Soms trekt hij korte sprintjes trekt. Klimmen doet deze soort nooit, hier is de bouw niet geschikt voor en ook is de gewone pad niet lenig en ontbreken aanpassingen zoals hechtschijfjes. Het is een slechte zwemmer in vergelijking met een groene of bruine kikker. De gewone pad graaft holletjes die gebruikt worden als schuilplaats gedurende warme of droge perioden. Hij komt pas tevoorschijn bij koele en vochtige omstandigheden, zoals na een regenbui of tijdens vochtige nachten. Tot dan houdt hij zich schuil. Alleen nu zijn ze druk bezig om een mate te vinden en verplaatsen ze zich over grotere afstanden om een poel met soortgenoten te vinden. Een blok huizen kan dan flink in de weg staat. Schrik dus niet als een pad tegen de schuifpui staat. Of in een hoekje van het terras, zoals deze pad vandaag die zich in een plantenbak heeft genesteld.

(1 / 10)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Tip voor ouders met kleine kinderen

Frederik Steenmuis is een leuk (voor)leesboek van de Nieuwerkerkse Anne Westenberg, helemaal geïllustreerd door Lizzy Nieuwenhuis. Het gaat over een muis die in de steenovens op Klein Hitland belandt.

Het kwam tot stand dankzij een bijdrage van de gemeente Zuidplas. Door aankoop van het boek (€ 15,00) steunt u de Stichting Steenovens Klein Hitland.

Het is ondermeer verkrijgbaar in de boekwinkel, bij Leefgoed de Olifant, Streekmuseum Krimpenerwaard.

Meer informatie of direct kopen bij de auteur: www.frederiksteenmuis.nl