De collectieve inspanningen van de afgelopen jaren konden gedeputeerde Meindert Stolk (CDA) niet overreden om de Hollandsche IJsselregio een eigen erfgoedlijn te geven, of aan een bestaande erfgoedlijn toe te voegen. De gelaagdheid van de Hollandsche IJssel maakt dit te ingewikkeld,  kiezen voor aansluiting op een bestaande erfgoedlijn zou de regio te kort doen. Het besluit is teleurstellend, niet alleen voor Gerard Hoogerwaard en Rob Stolk als burgerinitiatiefnemers, maar vooral voor de betrokken gemeenten en stakeholders die zich achter (de onderbouwing van) het blauwe bidboek 'Hollandsche IJssel verdient erfgoedlijn' schaarden, om erfgoed toegankelijker te maken binnen een organisatiestructuur en met de middelen die een provinciale erfgoedlijn biedt.

De provincie waardeert de inzet en erkent dat de regio meer aandacht nodig heeft, maar kiest er toch voor om het adviesrapport van erfgoedlijnenbedenker adviesbureau Arcadis te volgen en te blijven focussen op de bestaande zeven succesvolle erfgoedthema’s. Gebieden buiten de erfgoedlijn worden daarmee tekort gedaan. Een achtste erfgoedlijn is qua bezetting en middelen politiek geen optie, omdat dit binnen het huidige budget niet behapbaar is.

De tijd is nu niet rijp voor een innovatieve erfgoedaanpak in de vorm van cultuurregio met meerdere mini-erfgoedlijnen ieder gekoppeld aan erfgoed dat restauratie of een herbestemming nodig heeft, zoals we hebben voorgesteld in een innovatief voorstel om de gelaagdheid tot zijn recht te laten komen.

De erfgoedlijn Trekvaarten wordt nu uitgebreid tot onze regio met de historische dienstregelinglijn Amsterdam-Gouda. Ons voorstel om het wagenveer dat via de tolweg Gouda-Rotterdam liep, mee te nemen in deze erfgoedlijn, vond geen voedingsbodem, ook al was dat traject via de dijk over Moordrecht tot Kortenoord en via de ’s-Gravenweg naar Capelle en Rotterdam, onderdeel van de toenmalige trekvaartdiensten.

De erfgoedlijn Waterdriehoek wordt van de Drechtsteden uitgebreid naar Hoek van Holland (via de Noord, Nieuwe Maas en Nieuwe Waterweg. Binnen onze regio vallen Zaag55 (gemeente Krimpenerwaard), Stormpolder (Krimpen aan den IJssel) en Capelle (West) daar onder. Stakeholders en gemeenten kunnen projectvoorstellen betreffende scheepvaartindustrie aandragen bij de erfgoedtafel Waterdriehoek.

De inititiatiefnemers menen dat de vijf gemeenten, die het pleidooi steunen, nu aan zet zijn om het erfgoed binnen het gebied op de kaart te zetten en ze samen met enthousiaste stakeholders de genoemde kansen moeten oppakken. Vooral de meest interessante verhaallijnen die uit de bijeenkomsten met stakeholders zijn gerold, vragen om ontwikkeling.

De provincie wil het enthousiasme dat onder de stakeholders en gemeente leeft, wel stimuleren, mits de lokale overheden een collectief plan opstellen. Zuid-Holland zal geen voortrekkersrol vervullen, zoals bij een erfgoedlijn. Initiatieven kunnen wel mondjesmaat op ambtelijke en financiële support rekenen van de provincie. Verwezen wordt naar financiële overheidsbudgetten die voor recreatieontwikkeling beschikbaar zijn.

Met een bijdrage uit Erfgoedparticipatie/Faro zou een verhaallijn van de baksteenindustrie kunnen worden ontwikkeld. Ambtelijk is er voldoende draagvlak om dit met de stakeholders die aangegeven hebben dit te willen oppakken op te pakken als pilot.

De Hollandsche IJssel staat bij de overheid op de kaart. Achter de schermen zijn contacten gelegd die in de toekomst mooie dingen op kunnen leveren. In die zin is het niet helemaal zinloos geweest.

Voor Rob Stolk en Gerard Hoogerwaard zit het erop. Ze blijven beschikbaar om een adviesrol te vervullen.

Op initiatief van de Gerard Hoogerwaard en Rob Stolk, de burgerinitiatiefnemers van Hollandsche IJssel verdient Erfgoedlijn, kwamen nagenoeg alle lokale erfgoedorganisaties, -eigenaren en gemeenten uit de Hollandsche IJsselregio samen die hun pleidooi bij de provincie ondersteunen. In dit overleg spraken vertegenwoordigers van zo’n twintig partijen over de manier waarop de deze regio het erfgoed beter beleefbaar kan maken. Slechts enkele belanghebbende organisaties ontbraken, die vooraf te kennen hadden gegeven zich aan te sluiten bij de initiatieven. De provincie doet onderzoek naar de uitbreiding van de Erfgoedlijnen Waterdriehoek en Trekvaarten met de Hollandsche IJssel. De stakeholders uit Krimpen, Capelle, Krimpenerwaard, Zuidplas en Gouda, en de gemeente zelf, hebben tijdens de vergadering unaniem de voorkeur uitgesproken voor een eigen Erfgoedregio Hollandsche IJssel waarop bestaande Erfgoedlijnen zich aansluiten. Zo komt de eigenheid van de Hollandsche IJsselregio beter tot zijn recht dan als onderdeel van een bestaande Erfgoedlijn. Deze boodschap is aan de provincie overgebracht en aan het adviesbureau Arcadis.

Aanwezig waren vertegenwoordigers van de archeologische en historische verenigingen, stichtingen en de archiefdienst. Ook mensen van Streekmuseum Krimpenerwaard, Steenovens Klein Hitland, GoudAsfalt en Zaag55 waren er om mee te denken over de mogelijkheden om meer exposure te krijgen voor het gebied.

Tijdens de vergadering vertelde Henk Verreijken, voorzitter van Die Goude, die betrokken was bij de ontwikkeling van de populaire cursussen Goudologie, dat zo’n duizend mensen zich inmiddels Goudoloog mogen noemen. Dat betekent dat ze de geschiedenis van Gouda en het erfgoed van de stad kennen. Het idee leeft om een soortgelijke opleiding in het leven te roepen over de Hollandsche IJssel. Dit helpt mee aan de vorming van het regiobewustzijn. De benaming Isalogie is al gevallen. Hoe, wie en waar zal nog handen en voeten moeten krijgen in de vervolgbijeenkomst, waarom werd gevraagd.

Eerst een onderzoek over welke verhaallijnen de grootste potentie hebben om te worden uitgewerkt. Ze moeten draagkracht hebben bij bestaande lokale instanties die het gastheerschap in de kernen of de locaties met erfgoed vervullen. De term Zoden aan de Dijk is als werknaam gevallen om het proces van de gebiedsprofilering handen en voeten te geven. Er wordt een enquête onder de stakeholders gehouden om te onderzoeken welke onderwerpen het unieke karakter van de streek het best weerspiegelen. Ook wordt onderzocht hoe de onderlinge communicatie werkt bij de erfgoedtafel in een vergelijkbaar erfgoedgebied als Historisch Haringvliet, om dat als voorbeeld te laten dienen.

De gemeenten Zuidplas, Gouda, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel en Krimpenerwaard en de historische organisaties willen dat de Hollandsche IJssel onderdeel worden van een erfgoedlijn. Dit legt de basis voor een integrale marketing voor de Hollandsche IJsselregio en kan watergebonden en industrieel erfgoed langs de dijken beleefbaarder maken. Cultuurhistorische verhaallijnen eindigen immers niet bij de gemeentegrenzen.

De burgerinitiatiefnemers Gerard Hoogerwaard (erfgoedadviseur) en Rob Stolk (HIJM) die in februari 2023 het pleidooi Hollandsche IJssel verdient erfgoedlijn schreven, zijn ervan overtuigd dat een provinciale erfgoedtafel, die het beleid bepaalt voor een erfgoedlijn, kan zorgen voor de nodige organisatiestructuur en budgetten om verbeteringen te realiseren. De lokale vrijetijdseconomie en streekmusea profiteren hiervan. Het biedt educatief ook de nodige kansen.

De gemeente Zuidplas heeft de voortrekkersrol op zich genomen.

De Provincie heeft de boodschap van de gemeenten opgepakt en is nu ambtelijk met verkenningen bezig om het te integreren in het toekomstige erfgoedbeleid. Door de Statenverkiezingen is er wat tijd overheen gegaan, maar nu wordt het weer opgepakt onder de nieuwe gedeputeerde Meindert Stolk (CDA). Binnenkort vinden op ambtelijk niveau weer verkennende gesprekken plaats.

Rob Stolk en Gerard Hoogerwaard krijgen graag reacties via contact@hijm.info.

Het pleidooi kun je via onderstaande link downloaden. Voor een toelichting is Rob Stolk ook telefonisch bereikbaar via 06-283 383 23.

De gemeente Gouda is van plan om de Veerstal autoluw te maken en meer ruimte te bieden aan fietsers, voetgangers en recreatie. Op korte termijn worden er tijdelijke maatregelen genomen, zoals het instellen van een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur, aanpassingen van kruispunten en smallere rijbanen. Deze maatregelen zullen naar verwachting het aantal verkeersbewegingen verminderen. Een definitieve herinrichting met een autoluw karakter is nog niet mogelijk gebleken na een proef in 2021, omdat dit elders in de stad problemen zou veroorzaken. De gemeente onderzoekt echter de mogelijkheden om in 2030 een autoluwe Veerstal te realiseren, maar dit hangt af van andere projecten die daarvoor klaar moeten zijn en gesprekken met de provincie en de gemeente Krimpenerwaard. Het college benadrukt dat het monitoren van het verkeer en gesprekken met verschillende partijen belangrijk zijn, en de gemeente betrekt bewoners, ondernemers en belangengroepen bij het proces. De gemeente heeft ook een nieuwe website gelanceerd www.goudagoedopweg.nl waar informatie over het Verkeerscirculatieplan (VCP) en de verschillende projecten te vinden is. (Bron Kontakt Goudsepost)

Wie waren de steenbakkers op Klein Hitland? Wat hebben we terug kunnen vinden van de fabriek en de mensen die er werkten en woonden? Rob Stolk stelt van de reconstructie van het verleden een tentoonstelling samen, met teruggevonden objecten van deze steenplaats, die komen uit archieven en het resultaat zijn van zoeken en donaties. Bart Belonje maakte maquettes van de drie stadia van de steenplaats.

Ook presenteert Rob Stolk zijn nieuwe kleurrijk geïllustreerde boek over het verleden van Steenplaats Hitland. Naast de ontwikkeling, het bakproces, aandacht voor de steenbakkersfamilies: Vranck, Rook, Berkhouwer, Vonck en Mijnlieff. De laatste stopte ermee in 1964. Hitland was de laatste steenpfabriek die sloot langs de IJssel. Al deze families hadden banden met oudere steenbakkerijen die verspreid langs de hele rivier lagen, hoe dat in elkaar stak, komt ook aan bod. De dynastie Mijnlieff waaierde in de tweede helft van de negentiende eeuw uit naar andere plekken, zoals Woerden, Oudewater, Vianen, Jutphaas, Herwijnen en Hagenstein en werd een begrip in de wereld van de grofkeramiek.

U kunt de tentoonstelling bezoeken op 27, 28 en 29 mei (Pinksterweekend) en in juni op zaterdag en zondag van 10.30 tot 16.00 uur.  Rob Stolk er om vragen te beantwoorden en boeken te signeren.

Dit is onderdeel van het archeologieporject van Stichting Steenovens Klein Hitland, gesubsidieerd door de Provincie Zuid-Holland. In het kader hiervan zijn er publieksdagen geweest en is een reconstructie gemaakt van het woonhuis 'de smederij' naar de oostelijke turfschuur waar de tentoonstelling plaatsvind.

In een steenbakkerij, zoals Hitland, werd turf gebruikt als brandstof. Dat kwam uit Friesland waar Lemmer een belangrijke rol vervulde voor de handel. Dat gold ook voor het Drenthse Meppel. Hier passeerden de turfschepen die in het achterland hun lading haalden.

Er werd vier keer zoveel turf verbruikt als klei voor de productie van baksteen. Het laden en lossen van turf was een van de belangrijkste werkzaamheden aan de kades van de steenplaatsen aan de Hollandsche IJssel. Hoe dat turfsteken vroeger in zijn werk ging kun je op dit filmpje van de historische vereniging Oud Meppel mooi zien.

Het pleidooi van Gerard Hoogerwaard en Rob Stolk, gericht aan de provincie om de Hollandsche IJssel onderdeel te maken van een erfgoedlijn, krijgt inmiddels steun van nagenoeg alle betrokken organisaties uit de kernen van Haastrecht tot aan de IJsselmonding. De gemeenten Zuidplas, Gouda, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel en Krimpenerwaard steunen hun pleidooi. Dit legt de basis voor een integrale marketing voor de Hollandsche IJsselregio en het realiseren van kansen voor het beleefbaarder maken van watergebonden en industrieel erfgoed langs de dijken. De cultuurhistorische verhaallijnen eindigen immers niet bij de gemeentegrenzen.

De initiatiefnemers zijn ervan overtuigd dat een provinciale erfgoedtafel, die beleidsbepalend is voor een erfgoedlijn, kan zorgen voor de nodige organisatiestructuur en deuren opent voor overheidsinvesteringen. Zo kan er meer aandacht komen voor unieke zaken zoals de vroegere ijsselsteenindustrie, waterhuishouding, scheepvaart, maar ook voor de gevolgen van vervening en industrialisatie, waardoor miljoenen mensen meters diep onder NAP moeten wonen en de rivier de vuilste werd van Nederland.

Aansluiting op de Erfgoedlijn Waterdriehoek vinden Hoogerwaard en Stolk het meest logisch, al biedt een verbinding met de erfgoedlijn Trekvaarten ook kansen. Streekmusea, erfgoedlocaties en oudheidskamers, kunnen daardoor meer bezoekers verwachten. De lokale vrijetijdseconomie profiteert hiervan. Het biedt ook educatief de nodige kansen.

Namens alle participanten leggen Stolk en Hoogerwaard de gedrukte versie op woensdagmiddag 22 februari voor aan een delegatie van de Provincie Zuid-Holland die voor dit doel naar het Raadhuis van Zuidplas komt om over de mogelijkheden te praten. Burgemeester Han Weber is daar de gastheer. Ook wethouder Frans Klovert van erfgoed en cultuur is daarbij aanwezig en de betrokken beleidsmedewerkers.

Stolk en Hoogerwaard krijgen graag reacties via contact@hijm.info.

Voor een toelichting is Rob Stolk ook telefonisch bereikbaar via 06-283 383 23.

De Spreeuwenhoek was het decor voor deze film die door een onbekende cineast werd gemaakt voordat deze steenplaats rond 1940 werd doorgegraven om de scherpe bocht af te korten in de Hollandsche IJssel die regelmatig voor omgeslagen zeillende vrachtschepen had gezorgd. De orginele loop werd deels gedempt, waardoor de directiewoning van Spreeuwenhoek van de familie Mijnlieff in Kortenoord in Nieuwerkerk aan den IJssel terecht kwam. In het filmpje die het productieproces uitlegt is te zien dat het bedrijf nog volop in bedrijf was.

Op Youtube staat onderstaande film met beelden van een ijsselsteenfabriek. Welke dit is? Waarschijnlijk de fabriek op Klein Hitland in Nieuwerkerk aan den IJssel, waarvan ook fragmenten staan in de film die bij de Historische Vereniging Nieuwerkerk aan den IJssel te zien is.

Als het aan Buurtgroep Capelle-West ligt wordt de IJsseldijk tussen de Algerabrug en het Zalmhuis met het door de overheid beschikbaar gestelde budget voor herinrichting van de Algeracorridor een zone voor langzaam verkeer.  Het effect is dat de (fiets)verkeersveiligheid toeneemt en de overlast van sluipverkeer door Kralingseveer en Capelle-West afneemt.  Aan de oever van de IJssel zien de initiatiefnemers de komst van bankjes en historische verwijzingen op informatieborden en voorwerpen/kunstwerken die verwijzen naar de watergebonden activiteiten uit het verleden. Bewoners en passanten kunnen de rivier dan beter beleven, net als aan de Dorpsstraat en Groenedijk en aan de Rotterdamse zijde rond de Van Brienenoordbrug. Dit plan wordt gesteund door HV Capelle aan den IJssel. Het is ook meegenomen in het pleidooi Hollandsche IJssel verdient een Erfgoedlijn van Hoogerwaard en Stolk.

Het fietspad onder aan de dijk kan dan een lommerrijke wandellaan worden en de groenvoorziening ernaast ondermeer een speeltuin, hondenuitrengebied, sporttoestellen en een bloemenweide. Als de bedrijven langs de dijk hun verrommelde buitenterrein netjes maken, ontstaat er een ecologische aangename wandelzone tussen Capelle-West en het bos in Kralingseveer.

Op maakcapelle.nl vragen ze stakeholders en overheden om een donatie te doen om hun ideeën door een architectenbureau te kunnen laten visualiseren en presenteren. Hiermee is ruim 8.000 euro gemoeid. De buurtgroep heeft zelf al een duit van 1.000 euro in het potje gestopt.

De Hollandsche IJsselregio leeft. Het afgelopen half jaar trok onze Facebook-pagina maar liefst 17.240 kijkers. Daar melden we wat bovenlokaal interessant is om te beleven aan de Hollandsche IJssel.

Afgelopen zondag was de laatste kerkdienst in de Sint-Gabriëlkerk van het Passionistenklooster in Haastrecht. De sluiting van het klooster, een eeuw na de ingebruikstelling van het gebouw tussen de Provinciale weg en de Hollandsche IJssel halverwege Haastrecht en Oudewater krijgt het van de gemeente Krimpenerwaard een nieuwe bestemming als woon-/zorgcentrum voor ouderen die het minder breed hebben. De zeven laatste geestelijken die er wonen gaan naar het Sint-Franciscusklooster in Oudewater, de kerkleden zijn overgeschreven naar de Barnabaskerk in Haastrecht. Lees ook: Passionistenklooster verdwijnt na een eeuw.